O Δημοσθένης Μπακόπουλος Δικηγόρος , τ. Νομικός Σύμβουλος ΥΠΕΘΑ ,με αφορμή το ρεπορτάζ για τα ανταλλακτικά στις Ένοπλες Δυνάμεις και την απάντηση του ΥΦΕΘΑ Θανάση Δαβάκη παρεμβαίνει με επιστολή του προς το Onalert.
Με τα όσα υποστηρίζει επικαλούμενος το νομικό καθεστώς που υπάρχει , εξηγεί πως μπορούν να γίνουν οι άκρως απαραίτητες προμήθειες ανταλλακτικών χωρίς να υπαρχουν χρονοτριβές και αδικαιολόγητες καθυστερήσεις.
Τι υποστηρίζει:
“Με αφορμή την συζήτηση, που έχει ξεκινήσει, σχετικά με την προμήθεια ανταλλακτικών υπό το Νόμο 3978/2011, θα ήθελα λόγω της συμμετοχής μου στην νομοπαρασκευαστική διαδικασία του συγκεκριμένου Νόμου, να επισημάνω τα εξής :
1. Το άρθρο 76 του Νόμου 3883/2010 καθορίζει με σαφήνεια ότι η σε αυτό περιγραφόμενη και πράγματι περιπεπλεγμένη διαδικασία έγκρισης αφορά αποκλειστικά σε υποπρογράμματα προμηθειών κύριου υλικού.
Ο ορισμός της έννοιας «υποπρόγραμμα προμηθειών» δίδεται στο άρθρο 75 του ίδιου Νόμου το οποίο προβλέπει ότι ως τέτοιο θεωρείται μόνο η ολοκληρωμένη πρόταση για την προμήθεια κύριου αμυντικού υλικού που περιλαμβάνει τα αναλυτικά αναφερόμενα στην παρ. 2 του άρθρου αυτού στοιχεία.
Αναφορικά με την έννοια του κύριου υλικού πρόκειται για όρο της επιστήμης, ο οποίος ερμηνεύεται με βάση τα κατά περίπτωση επιστημονικά δεδομένα. Ωστόσο, σαφείς και επαρκείς κατευθύνσεις δίδονται στην υπ’ αριθμ. 603/2008 γνωμοδότηση του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους.
Μέχρι την κατάρτιση του Μακροπρόθεσμου (15ετούς) Προγράμματος Προμηθειών Αμυντικού Υλικού, η μεταβατική διάταξη του άρθρου 1 του Νόμου 3978/2011 παρέχει την δυνατότητα ενεργοποίησης μεμονωμένων υποπρογραμμάτων προμηθειών κύριου υλικού, δηλ. υποπρογραμμάτων τα οποία δεν έχουν ενταχθεί στο 15ετές Πρόγραμμα, με την διαδικασία του άρθρου 76 του Νόμου 3883/2010.
Στο πλαίσιο του άρθρου 1 του Ν. 3978/2011 η έννοια του όρου «υποπρόγραμμα προμηθειών» δεν διαφέρει από τα αμέσως παραπάνω αναφερόμενα.
Στην πράξη – μέχρι σήμερα – το υποπρόγραμμα εντάσσεται στο υπό κατάρτιση 15ετές με απόφαση του ΣΑΓΕ και στην συνέχεια εγκρίνεται η ενεργοποίησή του.
Από τον συνδυασμό των παραπάνω διατάξεων συνάγεται ότι, ελλείψει 15ετούς Προγράμματος, στρατιωτικός εξοπλισμός, που δεν αποτελεί «υποπρόγραμμα προμηθειών» κύριου υλικού, διέπεται από τον Νόμο 3978/2011, αλλά δεν υπόκειται στην περιπεπλεγμένη διαδικασία του άρθρου 76 του Νόμου 3883/2010, από το πεδίο εφαρμογής του οποίου εκφεύγει.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η αγορά ενός μεμονωμένου ανταλλακτικού, εφόσον αυτό δεν αποτελεί κύριο υλικό.
2. Η πηγή της χρηματοδότησης (ΕΜΠΑΕ, λειτουργικός Π/Υ) δεν αποτελεί κριτήριο για τον χαρακτηρισμό ενός πράγματος ως «στρατιωτικού εξοπλισμού».
3. Ο Νόμος 3978/2011 εφαρμόζεται σε κάθε σύμβαση προμήθειας στρατιωτικού εξοπλισμού και όχι μόνο σε συμβάσεις προμήθειας που είναι ενταγμένες στο 15ετές Μακροπρόθεσμο Πρόγραμμα Προμηθειών.
4. Η ΓΔΑΕΕ φέρει την αρμοδιότητα να διενεργεί τις διαδικασίες που απαιτούνται για τη σύναψη των συμβάσεων προμηθειών και υπηρεσιών στον τομέα της άμυνας.
Η αρμοδιότητα αυτή δεν είναι δυνατόν να ασκηθεί όταν άλλη αρμόδια αρχή για την διενέργεια αυτών των διαδικασιών έχει ορισθεί με διεθνή συμφωνία (όπως συμβαίνει στην περίπτωση της NAMSA) ή όταν η διαδικασία κατάρτισης της σύμβασης έχει ολοκληρωθεί και πρόκειται απλά και μόνο για τοποθέτηση παραγγελίας (όπως είναι δυνατόν να συμβεί σε διαδικασία FMS).
5. Με την Υ.Α. Φ.800/133/134893/2007 (ΦΕΚ Β 2300 2007) επήλθε σε κατώτερα κλιμάκια Διοίκησης μεταβίβαση οικονομικής εξουσίας, δηλ. μεταβίβαση εξουσίας διατάκτη. Η απόφαση αυτή παραμένει σε ισχύ εφόσον δεν έρχεται σε σύγκρουση με τις αρμοδιότητες των εμπλεκόμενων σε ζητήματα προμηθειών οργάνων, όπως αυτές ορίζονται αναλυτικά στον Ν. 3978/2011 και τον Ν.2292/1995.
Στην πράξη, έχω την άποψη ότι εκτός από την αρμοδιότητα διεξαγωγής των διαδικασιών σύναψης της σύμβασης προμήθειας (α. 5 Ν. 3978/2011), οι λοιπές αρμοδιότητες διατάκτη διατηρούνται κατά τα αναλυτικά αναφερόμενα στην απόφαση αυτή.
Κατά συνέπεια, η Οικονομική Εξουσία π.χ. ενός Διοικητή Μείζονος Σχηματισμού συνυπάρχει πλέον με την αρμοδιότητα της ΓΔΑΕΕ να διενεργεί διαδικασίες σύναψης συμβάσεων προμηθειών, όπως αυτή οριοθετήθηκε παραπάνω.
(βλ. αναλυτικότερα Μπακόπουλου Δ, Λελίδη Α. Δημόσιες Συμβάσεις στους Τομείς Άμυνας και Ασφάλειας, εκδ. ΠΕΔΙΟ, 2013).
Συμπερασματικά, το ισχύον θεσμικό πλαίσιο για την κατάρτιση και υλοποίηση δημοσίων συμβάσεων στους τομείς της άμυνας και ασφάλειας, επιτρέπει την προμήθεια μεμονωμένων ανταλλακτικών με διαδικασίες, που δεν μπορούν να χαρακτηριστούν ούτε περιπεπλεγμένες, ούτε χρονοβόρες και σε κάθε περίπτωση δεν παρουσιάζουν ριζικές διαφορές με εκείνες που ακολουθούνταν πριν τη θέση σε ισχύ των Νόμων 3883/2010 και 3978/2011.
Η κατάσταση είναι διαφορετική μόνον στην περίπτωση των «υποπρογραμμάτων προμηθειών».
Για τους λόγους αυτούς, εκφράζω την άποψη ότι η όποια ενδεχόμενη υστέρηση σε ανταλλακτικά δεν μπορεί να σχετίζεται με τα οριζόμενα στον Ν. 3978/2011. Είναι, όμως, συναφής με αναπάντητα θεσμικά ερωτήματα, όπως η καθυστέρηση στην κατάρτιση του 15ετούς Μακροπρόθεσμου Προγράμματος Προμηθειών, η καθυστέρηση στην αναθεώρηση του Οργανισμού της ΓΔΑΕΕ δια του οποίου είναι επιτακτική ανάγκη να επανακαθορισθεί η σχέση της με τα Γενικά Επιτελεία και φυσικά η μείωση των διαθέσιμων κονδυλίων.
Κλείνοντας, υπογραμμίζω ότι, σε ένα σύγχρονο σύστημα προμηθειών στρατιωτικού εξοπλισμού, η σύμπτωση στην ίδια δημόσια Αρχή, όπως π.χ. σε ένα Γενικό Επιτελείο, της ιδιότητας του συντάκτη των προδιαγραφών και του διενεργούντος την προμήθεια, δεν κατατάσσεται ως επαρκής εγγύηση διαφάνειας. Κατά συνέπεια, οποιαδήποτε υπαναχώρηση από την φιλοσοφία της «Κεντρικής Αρχής Προμηθειών» είναι απαραίτητο να συνοδεύεται από αποτελεσματικό μηχανισμό αποφυγής κατατμήσεων και περιφρούρησης της διακλαδικότητας.
Με εκτίμηση
ΔΗΜΟΣΘΕΝΗΣ ΜΠΑΚΟΠΟΥΛΟΣ
Δικηγόρος – τ. Νομικός Σύμβουλος ΥΠΕΘΑ”
Διαβάστε ακόμη:
«Τι συμβαίνει με τα ανταλλακτικά στις Ένοπλες Δυνάμεις» – Ο ΥΦΕΘΑ Θανάσης Δαβάκης απαντά στο Onalert