Το Αμερικανικό Πεντάγωνο ετοιμάζεται να πραγματοποιήσει την πιο φονική, αλλά και συνάμα την πιο ακριβή αναβάθμιση που έγινε ποτέ σε επίπεδο λογισμικού στο stealth μαχητικό 5ης γενιάς F-35, για να λύσει σοβαρά προβλήματα που κρατάνε «κλειδωμένες» τις δυνατότητες των αμερικανικών μαχητικών.
Όλο και περισσότερο, τα λογισμικά -από τα λειτουργικά συστήματα έως τους επεξεργαστές κειμένου και τα βιντεοπαιχνίδια- πωλούνται με την μορφή της συνδρομιτικής υπηρεσίας, και όχι ως μια μεμονωμένη αγορά.
Από την μια πλευρά, είναι θετικό ότι υπάρχουν συνεχείς ενημερώσεις, εκτεταμένες λειτουργίες και διορθώσεις σφαλμάτων και προβλημάτων. Από την άλλη πλευρά, οι συνεχείς ενημερώσεις κοστίζουν χρήματα στους καταναλωτές, αλλά και τα λογισμικά πωλούνται ολοένα και περισσότερο χωρίς βασικά χαρακτηριστικά τους ή ημιτελή ή με πολλά προβλήματα, χωρίς να έχουν περάσει έλεγχο ποιότητας.
Αυτή είναι και η προσέγγιση που ισχύει στην περίπτωση του stealth μαχητικού αεροσκάφους F-35 της Lockheed Martin, το οποίο έχει συνολικό εκτιμώμενο κόστος τα 1,5 τρισεκατομμύρια δολάρια και είναι το πιο ακριβό πρόγραμμα όπλων στην ανθρώπινη ιστορία.
Πάνω από οκτώ εκατομμύρια γραμμές κώδικα έχουν ήδη ενσωματωθεί στους εξαιρετικά εξελιγμένους σε διασυνδεδεμένους υπολογιστές του F-35 και το ιδιόκτητο σύστημα logistics, ALIS, της Lockheed συνδέει τις δραστηριότητες συντήρησης και επισκευής των F-35 απευθείας στην εταιρεία.
Ωστόσο, τα πρώτα F-35 Block I και II παραδόθηκαν στη πλήρη τιμή χωρίς το λογισμικό τους να είναι πλήρως ανεπτυγμένο. Μόνο με το μοντέλο Block IIIF που θα τεθεί σε λειτουργία το 2019 θα είναι πλήρως ικανό για μάχη το F-35.
Εν τω μεταξύ, το Πεντάγωνο σχεδιάζει μια σημαντική ενημερωμένη έκδοση κώδικα για το λογισμικό και το υλικό F-35 που ονομάζεται Block 4, το οποίο θα προσθέσει ή θα διορθώσει πενήντα τρεις δυνατότητες -συμπεριλαμβανομένων εννέα δυνατοτήτων που επρόκειτο να είχαν προστεθεί ήδη στην έκδοση Block IIIF.
Αυτές περιλαμβάνουν σημαντικές αναβαθμίσεις επιδόσεων και τη χρήση νέων οπλικών συστημάτων, καθώς και διορθώσεις σφαλμάτων και μικρές βελτιώσεις απόδοσης.
Και επειδή μιλάμε για το F-35, αυτή η αναβάθμιση λογισμικού θα είναι επίσης και η πιο ακριβή στην ιστορία.
Μια προηγούμενη εκτίμηση κόστους από τη GAO ανέφερε πως το κόστος της αναβάθμισης του λογισμικού θα άγγιζε τα 3,9 δισεκατομμύρια δολάρια για το Block-4, όμως σύμφωνα με τα νέα στοιχεία το κόστος έχει τετραπλασιαστεί στα 16 δισεκατομμύρια δολάρια. Μάλιστα αναλυτές εκτιμούν ότι ίσως και τα 16 δισεκατομμύρια δολάρια να μην φτάσουν.
Εν τω μεταξύ, αν και το Πεντάγωνο έχει ξεκινήσει να δαπανά εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια σε συμβόλαια για την ανάπτυξη του Block-4, χωρίς όμως να έχει εξασφαλίσει την χρηματοδότηση για να πληρώσει όλα αυτά.
Η αναβάθμιση σε Block-4 θα πραγματοποιηθεί σε τέσσερις φάσεις των έξι μηνών, με κάποιες από αυτές να τρέχουν παράλληλα.
Στις τέσσερις φάσεις θα υπάρχουν κυρίως αναβαθμίσεις λογισμικού που θα «ξεκλειδώνουν» ήδη υπάρχουσες δυνατότητες των stealth μαχητικών που μέχρι τώρα ήταν απενεργοποιημένες.
Οι φάσεις 2 και 4 θα περιλαμβάνουν, όμως, και σημαντικά νέα κομμάτια υλικού.
Η Lockheed δεν έχει κυκλοφορήσει το ακριβές χρονοδιάγραμμα και πεδίο εφαρμογής για τις τέσσερις φάσεις του Block-4, υποστηρίζοντας ότι πρόκειται για απόρρητες πληροφορίες.
Όμως, υπάρχουν ορισμένα γνωστά στοιχεία μέχρι στιγμής.
Οι αναβαθμίσεις λογισμικού της πρώτης φάσης θα αποσκοπούν ουσιαστικά στο να «ξεκλειδώσουν» τις δυνατότητες των αισθητήρων και των συστημάτων επικοινωνίας του F-35.
Το σύστημα διασύνδεσης δεδομένων των F-35, θα γίνει συμβατό με το Link 16 των F-16 και άλλων μαχητικών, αλλά ακόμη και με δορυφορική επικοινωνία. Θα αποκτήσει επίσης τη δυνατότητα να μεταδίδει βίντεο σε φιλικές δυνάμεις στο έδαφος χρησιμοποιώντας συστήματα Rover-NG.
Σημαντικές αναβαθμίσεις θα γίνουν στις δυνατότητες και του ραντάρ APG-81 AESA των F-35, το οποίο θα μπορεί πλέον να σαρώνει μεγάλες επιφάνειες εδάφους, να παρακολουθεί κινούμενα οχήματα και να δημιουργεί μια λεπτομερή εικόνα υψηλής ευκρίνειας.
Οι βελτιωμένοι αισθητήρες και τα datalinks θα συνεργάζονται με αναβαθμίσεις λογισμικού που θα ενσωματώνουν νέα όπλα, όπως την SDB-II, το JSOW-C, το AIM-9X Block II και την πυρηνική βόμβα B-61.
Το 2019, ο υπολογιστής του F-35 θα λάβει ένα σύστημα αυτόματης αποφυγής σύγκρουσης με το έδαφος.
Όσον αφορά το σύστημα logistics ALIS, τα διαδεδομένα προβλήματα λειτουργικότητας και τα τρωτά σημεία της ασφάλειας στον κυβερνοχώρο οδήγησαν το Πεντάγωνο να ανασχεδιάσει ριζικά το σύστημα και να το μετονομάσει σε ALIS-Next.
Στην φάση δύο, το ηλικίας 15 ετών σύστημα ηλεκτροοπτικής στόχευσης των F-35 θα αντικατασταθεί.
Εν τω μεταξύ, η BAE Systems δοκιμάζει μια βελτιωμένη παραλλαγή της σουίτας ηλεκτρονικού πολέμου ASQ-239 , η οποία συνδυάζει έναν ηλεκτρομαγνητικό αισθητήρα 360 μοιρών για την ανίχνευση κοντινών απειλών με μετρήσεις υπέρυθρων και αντίμετρα ραντάρ σχεδιασμένα, ώστε να μην παρεμβαίνουν στους αισθητήρες των F-35.
Είναι πιθανό το F-35 Block-4 να έχει και νέες μηχανές, όμως κάτι τέτοιο είναι πιθανότερο να συμβεί σε μεταγενέστερα block.
Η αναβάθμιση σε Block-4 πρέπει να ολοκληρωθεί μέχρι το 2023, αλλά σύμφωνα με πληροφορίες η ανεπαρκής χρηματοδότηση θέτει ερωτηματικά σχετικά με το εάν μπορεί να επιτευχθούν οι χρονικοί στόχοι.
Τόσο η GAO όσο και το Τμήμα Δοκιμών & Αξιολόγησης του Πενταγώνου αμφισβήτησαν το επιθετικό χρονοδιάγραμμα της εταιρείας.