Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε σήμερα ότι χρηματοδότησε, για πρώτη φορά, μια κοινή αγορά όπλων για λογαριασμό των χωρών της ΕΕ, τα περισσότερα από τα οποία έχουν προορισμό την Ουκρανία.
Συγκεκριμένα, η Επιτροπή ενέκρινε τη χρηματοδότηση πέντε διασυνοριακών έργων, ύψους 300 εκατ. ευρώ (60 εκατομμύρια ευρώ το καθένα), για τη στήριξη κοινών προμηθειών αμυντικών προϊόντων από τα κράτη μέλη σε τρεις κρίσιμους τομείς: συστήματα αεράμυνας και πυραυλικής άμυνας, σύγχρονα τεθωρακισμένα οχήματα και πυρομαχικά.
Τα πέντε επιλεγμένα έργα αντιπροσωπεύουν συνδυασμένη αξία δημόσιων συμβάσεων που υπερβαίνει τα 11 δισ. ευρώ, γεγονός που καταδεικνύει την υψηλή μόχλευση της χρηματοδότησης της ΕΕ. Σύμφωνα με την Επιτροπή, οι επενδύσεις ύψους 300 εκατ. ευρώ της EDIRPA έχουν παράσχει κίνητρα για ανάληψη υποχρεώσεων 36 φορές μεγαλύτερες, καταδεικνύοντας την αποτελεσματικότητα του προγράμματος όσον αφορά την προώθηση σημαντικών αμυντικών επενδύσεων σε ολόκληρη την ΕΕ.
«Είναι η πρώτη φορά που χρησιμοποιήσαμε τον προϋπολογισμό της ΕΕ για να στηρίξουμε τα κράτη μέλη στην κοινή προμήθεια αμυντικών προϊόντων», υπογράμμισε η Αντιπρόεδρος της Επιτροπής Μαργκρέτε Βεστάγκερ. «Αυτό θα επιτρέψει την καλύτερη αξιοποίηση των πόρων για τους εθνικούς αμυντικούς προϋπολογισμούς, τη βελτίωση της διαλειτουργικότητας των ευρωπαϊκών ενόπλων δυνάμεων, την ενίσχυση της βιομηχανίας μας και την καλύτερη προετοιμασία της Ευρώπης για την αντιμετώπιση των αμυντικών απειλών», πρόσθεσε.
Στα επιλεγμένα έργα EDIRPA συμμετέχουν 20 κράτη μέλη, ορισμένα από τα οποία θα συμμετάσχουν για πρώτη φορά σε κοινά έργα προμηθειών στον τομέα της άμυνας.
Αυτό αντικατοπτρίζει τον ρόλο της EDIRPA στην ενθάρρυνση της συνεργασίας μεταξύ των κρατών μελών για την αντιμετώπιση των κρίσιμων κενών δυνατοτήτων, ιδίως εκείνων που αφορούν τη μεταφορά αμυντικών εξοπλισμών στην Ουκρανία.
Τα περισσότερα επιλεγμένα έργα περιλαμβάνουν την προμήθεια αμυντικών προϊόντων που προορίζονται για την Ουκρανία, συμπεριλαμβανομένων των συστημάτων αεράμυνας και πυραυλικής άμυνας και των πυρομαχικών, ενισχύοντας τις αμυντικές ικανότητες της χώρας στο πλαίσιο της συνεχιζόμενης ρωσικής επίθεσης.
Η επιλογή των έργων EDIRPA έρχεται ως απάντηση στις προσκλήσεις υποβολής προτάσεων που προκηρύχθηκαν από την Επιτροπή τον Μάρτιο του 2024. Με την έγκριση του EDIRPA και την επακόλουθη εφαρμογή του μέσω του προγράμματος εργασίας, και τη δρομολόγηση των αντίστοιχων προσκλήσεων υποβολής προτάσεων, η ΕΕ ενθαρρύνει για πρώτη φορά τα κράτη μέλη και τη Νορβηγία να αποκτήσουν κοινά αμυντικά προϊόντα, εξυπηρετώντας τις πλέον επείγουσες και κρίσιμες ανάγκες, ιδίως εκείνες που ενισχύονται από την επίθεση της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας.
Η συγκέντρωση της ζήτησης παρέχει προβλεψιμότητα και, ως εκ τούτου, ενθαρρύνει τη βιομηχανία να αυξήσει την παραγωγική ικανότητα και να βελτιώσει τη διαλειτουργικότητα των εθνικών ενόπλων δυνάμεων.
Το πρόγραμμα εργασίας του EDIRPA στηρίζει κοινή αγορά όπλων με δημόσιες συμβάσεις σε τρεις τομείς: 1) Πυρομαχικά, 2) Αντιαεροπορική και αντιπυραυλική άμυνα, και 3) Πλατφόρμες και αντικατάσταση των κληροδοτημένων συστημάτων.
Το πρόγραμμα EDIRPA είναι ένα βραχυπρόθεσμο μέσο που εγκρίθηκε μετά την επίθεση της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας και αναμένεται να διαρκέσει έως το 2025 με στόχο την παροχή κινήτρων για τη συνεργασία για τα πλέον επείγοντα αμυντικά προϊόντα.
Τα 5 προγράμματα που πήραν έγκριση
Προμήθεια συστημάτων αεράμυνας και αντιπυραυλικής άμυνας
Δύο έργα θα ενισχύσουν τις κοινές αεροπορικές και πυραυλικές αμυντικές ικανότητες. Το πρώτο πρόγραμμα που πήρε έγκριση, στο οποίο συμμετέχει και η Κύπρος, αφορά την κοινή προμήθεια των συστημάτων αεράμυνας Mistral.
Συνολικά θα συμμετέχουν εννέα κράτη μέλη: Γαλλία, Βέλγιο, Κύπρος, Εσθονία, Ισπανία, Ουγγαρία, Σλοβενία, Ρουμανία και Δανία.
Ένα άλλο έργο, το «JAMIE» (για την «Πρωτοβουλία Κοινής Αεροπορικής Άμυνας στην Ευρώπη), θα έχει ως αποτέλεσμα την κοινή προμήθεια συστημάτων αεράμυνας μεσαίου βεληνεκούς IRIS-T SLM από έξι κράτη μέλη: Γερμανία, Βουλγαρία, Λετονία, Σλοβενία, Αυστρία, Εσθονία.
Προμήθεια σύγχρονων τεθωρακισμένων οχημάτων
Η EDIRPA θα υποστηρίξει επίσης την κοινή αγορά τεθωρακισμένων οχημάτων μεταφοράς προσωπικού (Common Armored Vehicle System – CAVS), με τη συμμετοχή τεσσάρων κρατών μελών: Φινλανδία, Σουηδία, Λετονία και Γερμανία.
Προμήθεια πυρομαχικών
Τα δύο τελευταία έργα της EDIRPA αφορούν την κοινή προμήθεια διαφορετικών τύπων πυρομαχικών πυροβολικού των 155 mm, συγκεκριμένα το έργο «CPoA 155 mm» στο οποίο συμμετέχουν έξι κράτη μέλη (Ολλανδία, Iταλία, Πολωνία, Λιθουανία, Δανία, Κροατία) και το έργο «HE 155mm» που συμμετέχουν τέσσερα (Γερμανία, Δανία, Ολλανδία, Εσθονία).
Φωτογραφία αρχείου Reuters