Γράφει ο Δημοσθένης Μπακόπουλος*
Ο όμιλος Ελληνικά Αμυντικά Συστήματα ΑΒΕΕ αποτελεί σήμερα τη μεγαλύτερη ελληνική εταιρεία στον κλάδο της κατασκευής όπλων και πυρομαχικών.
Κατά το χρονικό διάστημα 2005–2011 ο όμιλος έχει κύκλο εργασιών μέχρι και είκοσι φορές υψηλότερο από τον μεγαλύτερο γερμανικών συμφερόντων ανταγωνιστή του.
Παράλληλα, κατέχει σημαντική τεχνογνωσία, εξελιγμένο μηχανολογικό εξοπλισμό και μεγάλες κατασκευαστικές δυνατότητες.
Το έτος 2012, η εταιρεία Heckler & Koch France SAS βαθμολόγησε τα ΕΑΣ ΑΒΕΕ σε ερωτηματολόγιο καταγραφής της ικανοποίησης του πελάτη με 4/5 και δήλωσε ότι κατατάσσει την εταιρεία ανάμεσα στις καλύτερες με τις οποίες συνεργάζεται και φυσικά επιθυμεί ανεπιφύλακτα να συνεχίσει τη συνεργασία μαζί της.
Η εμπορική αξία ακινήτων, στα οποία δεν υπάρχει καμία εργοστασιακή δραστηριότητα, αποτιμήθηκε το έτος 2010 σε 50 εκατ. ευρώ, ενώ σύμφωνα με το μητρώο ακινήτων της εταιρείας η αξία των ακινήτων του ομίλου συνολικά εκτιμήθηκε σε 324.254.877 ευρώ. Τα ΕΑΣ ΑΒΕΕ διαθέτουν πράγματι συσσωρευμένες ζημίες από προηγούμενες χρήσεις περίπου 1 δισ. ευρώ.
Μοναδικές αιτίες των ζημιών αυτών υπήρξαν η επιλογή προσώπων χωρίς επιστημονική εξειδίκευση στην αμυντική βιομηχανία (π.χ. οδοντίατρος), η υπεραποθεματοποίηση και η χρηματοδότηση ελλειμμάτων και όχι ενός προγράμματος παραγωγικής ανασυγκρότησης με τον υπέρογκο δανεισμό της περιόδου 2006-2010.
Ανεπαρκής η στήριξη του ΥΠΕΘΑ
Ο συνδυασμός της υλοποίησης, αφενός, των υφιστάμενων συμβάσεων με το υπουργείο Εθνικής Άμυνας (περίπου 100 εκατ. ευρώ), αφετέρου, των αναγκών των Ενόπλων Δυνάμεων σε όπλα και πυρομαχικά για την επόμενη 15ετία (σοβαρές εκτιμήσεις κάνουν λόγο για 300-350 εκατ. ευρώ), με την ουσιαστική αξιοποίηση της ακίνητης περιουσίας επαρκεί για να διατηρηθούν όλες οι θέσεις εργασίας, να δημιουργηθούν νέες στις γραμμές παραγωγής, να εκπονηθεί πρόγραμμα σταδιακής εξόφλησης των οφειλών και να παραμείνει βιώσιμη μια λειτουργική ενότητα που ανταποκρίνεται στις εγχώριες ανάγκες.
Η ΕΛΒΟ έχει μειώσει σημαντικά (-32%) τα λειτουργικά της έξοδα μετά το 2010.
Η Εταιρία χρειάζεται κύκλο εργασιών περίπου 60 εκατ. ετησίως, για να εξασφαλίσει την αντιμετώπιση των λειτουργικών και χρηματο-οικονομικών της εξόδων.
Η στήριξη του ΥΠΕΘΑ στην εταιρεία μετά το 2010 δεν υπήρξε επαρκής, ενώ ποτέ δεν διερευνήθηκαν οι συνέπειες της αποτυχημένης ιδιωτικοποίησης και δεν καταλογίστηκαν στον ιδιώτη «επενδυτή» οι ζημίες του «ιδιωτικού μάνατζμεντ».
Οι συμβάσεις που καταρτίστηκαν είχαν συνολική αξία μόλις 21,33 εκατ. ευρώ για το χρονικό διάστημα 2010-2014, τα οποία προφανώς δεν έφταναν να εξασφαλίσουν την απρόσκοπτη λειτουργία της. Το 2010 υπεγράφη Μνημόνιο Συνεργασίας ΥΠΕΚΑ – ΥΠΕΘΑ, το οποίο, μεταξύ άλλων, προέβλεπε την προώθηση «πράσινων μεταφορών». Κανένα πρόγραμμα εκσυγχρονισμού οχημάτων και υιοθέτησης περιβαλλοντικά φιλικής τεχνολογίας δεν ενεργοποιήθηκε. Ομοίως, δεν έχει ληφθεί πρόνοια για την υλοποίηση στην ΕΛΒΟ, και όχι στη γερμανική KMW, της εν συνεχεία υποστήριξης των αρμάτων μάχης LEOA2HEL. Με βάση τα μέχρι σήμερα διαθέσιμα στοιχεία, η εταιρεία παραμένει βιώσιμη υπό δημόσιο έλεγχο μόλις με το 5% του ήδη συρρικνωμένου μνημονιακού εξοπλιστικού προγράμματος και έχει ήδη υποβάλει πρόταση για προγράμματα, που επιτυγχάνουν αυτό το στόχο.
Συμβάλουν στην παραγωγική ανασυγκρότηση
Όσο για την επιβάρυνση του κρατικού προϋπολογισμού, επισημαίνονται τα εξής:
Τα ποσά που απαιτούνται για την κατασκευή πυρομαχικών-οπλισμού και τη συντήρηση οχημάτων σε ΕΑΣ και ΕΛΒΟ αντίστοιχα θα καταβληθούν ούτως ή άλλως τα επόμενα χρόνια. Αθροιστικά δεν υπερβαίνουν το 8% του συρρικνωμένου εξοπλιστικού προγράμματος. Εάν οι εταιρείες αυτές παραμείνουν κρατικές, τότε μπορούν να συμβάλουν στην παραγωγική ανασυγκρότηση της βιομηχανίας, τη δημιουργία θέσεων εργασίας και την αύξηση του ΑΕΠ. Εάν κλείσουν, δεν υπάρχει άλλη επιλογή από την καταβολή του ίδιου ή υψηλότερου τιμήματος στους ξένους κατασκευαστές, που στην πλειοψηφία τους είναι Γερμανοί (RHEIMENTALL, KMW, MERCEDES, MAN κ.α.)
Παρότι όλα τα επιστημονικά δεδομένα καταδεικνύουν ότι ΕΑΣ και ΕΛΒΟ μπορούν και πρέπει να παραμείνουν υπό δημόσιο έλεγχο, η κυβέρνηση επιλέγει:
• Το κλείσιμο των εργοστασίων και την αυτοδίκαιη απόλυση των εργαζομένων
• Την επιβάρυνση του «δημόσιου χρέους» με τις συσσωρευμένες ζημίες
• Την παράδοση του ενεργητικού σε ιδιώτες, οι οποίοι θα το αξιοποιήσουν φορτώνοντας τις ζημίες των διορισμένων διοικήσεων στο φορολογούμενο.
Πράγματι, δύσκολα μπορεί κάποιος να σκεφτεί περισσότερο κραυγαλέα περίπτωση «κρατικής ενίσχυσης».
Ιδιαίτερα μετά το 2010, οι πολιτικές επιλογές ΝΔ και ΠΑΣΟΚ στο ζήτημα της κρατικής αμυντικής βιομηχανίας αναδεικνύουν την πλήρη και σχεδόν ύποπτη έλλειψη κυβερνητικού σχεδίου σε ένα ζήτημα προφανούς σημασίας για την άμυνα. Από την εγγύηση του δημόσιου χαρακτήρα πέρασαν με ταχύτητα φωτός στη διατήρηση ελάχιστου ποσοστού και μέσα σε λίγους μόλις μήνες στην «εκκαθάριση» των ΕΑΣ ΑΒΕΕ και «αναδιάρθρωση» της ΕΛΒΟ ΑΕ με τον Νόμο 4046/2012 και τελικά σήμερα στο κλείσιμο των εταιρειών.
Τις μέρες αυτές ξετυλίγεται το κυβερνητικό σενάριο μιας δήθεν αντίστασης στην τρόικα. Ανάμεσα στον «ακαριαίο θάνατο» της τρόικας και στο θάνατο με διαδικασία η διαφορά είναι πολύ μικρή και το αποτέλεσμα ίδιο. Η διάσωση της εγχώριας αμυντικής βιομηχανίας, της κατακτημένης και αναντικατάστατης τεχνογνωσίας και της δουλειάς εκατοντάδων ανθρώπων δεν μπορεί να αφεθεί στα χέρια ούτε του Σαμαρά, ούτε του Βενιζέλου, ούτε του Στουρνάρα, ούτε της Γεννηματά και, φυσικά, ούτε της τρόικας.
•Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Εποχή.