Του Κώστα Αλατζά
Η ελληνογαλλική αμυντική συμφωνία που υπεγράφη στο Παρίσι χαρακτηρίζεται ιστορική όχι για λόγους δημοσιογραφικού κλισέ, αλλά γιατί πρώτη φορά προβλέπεται ρήτρα αμοιβαίας στρατιωτικής συνδρομής σε συμφωνία της Ελλάδας με σύμμαχο χώρα μέλος του ΝΑΤΟ και της ΕΕ, ενώ επίσης για πρώτη φορά στη σύγχρονη ιστορία της ευρωπαϊκής κοινότητας δύο μέλη της επαναφέρουν την κουλτούρα των διμερών αμυντικών συμφωνιών η οποία εγκαταλείφτηκε με την ίδρυση του ΝΑΤΟ και της ΕΕ.
Όπως επισημαίνουν διπλωματικές πηγές, «πρόκειται για συμφωνία που δημιουργεί νέο περιβάλλον όσον αφορά την προστασία της εδαφικής ακεραιότητας και της κυριαρχίας της χώρας μας». Η αμυντική ρήτρα που προβλέπει στρατιωτική συνδρομή της Γαλλίας στην Ελλάδα και αντίστροφα σε περίπτωση που μία εκ των δύο χωρών δεχτεί επίθεση από τρίτη χώρα. Το άρθρο 2 της συμφωνίας αφορά επίθεση εναντίον της επικράτειας μίας εκ των δύο χωρών, χωρίς γεωγραφικούς περιορισμούς, αλλά δεν αφορά στρατιωτικές δυνάμεις που έχουν αναπτυχθεί εκτός επικράτειας.
Αναμφισβήτητα η συμφωνία, πενταετούς διάρκειας, που υπέγραψαν στα Ιλίσια Πεδία οι υπουργοί Εξωτερικών και Άμυνας, παρουσία των Εμανουέλ Μακρόν και Κυριάκου Μητσοτάκη, συνιστά έμπρακτη απόδειξη ότι Αθήνα και Παρίσι αντιλαμβάνονται με τον ίδιο τρόπο τις προκλήσεις στην ευρύτερη περιοχή της ανατολικής Μεσογείου μετά τη μετατόπιση του γεωπολιτικού ενδιαφέροντος των ΗΠΑ στον Ειρηνικό και Ινδικό ωκεανό. Ταυτόχρονα στέλνει ένα ξεκάθαρο μήνυμα στην Άγκυρα ότι η Ελλάδα δεν αντιμετωπίζει μόνη της την τουρκική προκλητικότητα.
Ο Γάλλος πρόεδρος και ο Έλληνας πρωθυπουργός στις κοινές δηλώσεις τους τόνισαν ότι η στρατηγική εταιρική σχέση που αποκτούν Αθήνα και Παρίσι όχι μόνο δεν αντιτίθεται στο ΝΑΤΟ αλλά μπορεί να αποτελέσει ένα πρώτο βήμα για την στρατηγική αυτονομία της Ευρώπης. Άλλωστε η Γαλλία, που αναλαμβάνει τον ερχόμενο Ιανουάριο την ευρωπαϊκή προεδρία, αναμένεται να θέσει ψηλά στην ατζέντα της ΕΕ το ζήτημα της κοινής άμυνας και της στρατηγικής αυτονομίας της Ευρώπης. Η Ελλάδα θέλει να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην περίπτωση που επανέλθει η προοπτική του Ευρωστρατού.
Πάντως, μέχρι την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές δεν έχει υπάρξει καμία επίσημη αντίδραση ή σχόλιο είτε από τις Βρυξέλλες είτε από το Βερολίνο. Αντίδραση αντιθέτως – και μάλιστα θετική – υπήρξε και από την Ουάσιγκτον και το Στέιτ Ντιπάρτμεντ. Άλλωστε η στρατηγική εταιρική σχέση με τη Γαλλία δεν υπονομεύει την αμυντική συνεργασία με τις ΗΠΑ, όπως τόνισε ο ίδιος ο πρωθυπουργός, αλλά και γιατί οι ΗΠΑ αποσύρθηκαν από τις προσπάθειες τους να πουλήσουν στην Ελλάδα φρεγάτες, μετά την ακύρωση του συμβολαίου για τα γαλλικά υποβρύχια από την κυβέρνηση της Αυστραλίας.
Πόσο κοστίζουν οι νέες φρεγάτες
Η Συμφωνία μεταξύ της Κυβέρνησης της Ελληνικής Δημοκρατίας και της Κυβέρνησης της Γαλλικής Δημοκρατίας για την εγκαθίδρυση στρατηγικής εταιρικής σχέσης για τη συνεργασία στην άμυνα και την ασφάλεια είναι επίσης ιστορική και για ένα άλλον λόγο: συνοδεύεται από το μεγαλύτερο πρόγραμμα που έχουν υλοποιήσει ποτέ οι Ένοπλες Δυνάμεις. Η προμήθεια 3 γαλλικών υπερσύγχρονων γαλλικών φρεγατών Belharra, με δικαίωμα αγοράς άλλης μίας, ο εκσυγχρονισμός των παλαιότερων φρεγατών ΜΕΚΟ του ΠΝ και η απόκτηση συνολικά 24 μαχητικών αεροσκαφών Rafale συγκροτούν ένα εξοπλιστικό πρόγραμμα, συνολικού προϋπολογισμού περίπου 7,5 δισ. ευρώ.
Όπως εκτιμούν επιτελείς του υπουργείου Άμυνας που έχουν γνώση των διαβουλεύσεων με τη γαλλική πλευρά, οι 3 Belharra που θα χτιστούν στα ναυπηγεία της Naval στη Γαλλίας μαζί με τον οπλισμό τους αναμένεται να κοστίσουν περισσότερα από 3,5 δισ. ευρώ.
Στο συγκεκριμένο ποσό δεν υπολογίζεται το κόστος της τεχνικής υποστήριξης καθώς δεν μπορεί να υπολογιστεί ακόμη, αφού καμία FDI δεν έχει πέσει ακόμη στο νερό. Σύμφωνα πάντως με τις εκτιμήσεις η σύμβαση Follow On Support υπολογίζεται ότι θα ανέρχεται στα 300-400 εκατομμύρια ευρώ. Στο εξοπλιστικό πρόγραμμα του ΠΝ περιλαμβάνεται και ο εκσυγχρονισμός μέσης ζωής (ΕΜΖ) των ΜΕΚΟ που θα αγγίξει τα 450 εκατομμύρια ευρώ.
Ο προϋπολογισμός του γαλλικού εξοπλιστικού προγράμματος για το Πολεμικό Ναυτικό και την Πολεμική Αεροπορία συμπληρώνεται με την προμήθεια των 18 Rafale, ύψους 2,5 δισ. ευρώ και με τα επιπλέον 6 το κόστος των οποίων αναμένεται να ξεπεράσει τα 700 εκατομμύρια ευρώ.
Σε αυτές τις δαπάνες δεν υπολογίζεται το κόστος της απόκτησης των κορβετών Gowind που περιλαμβάνει η γαλλική πρόταση για τους εξοπλισμούς του ΠΝ.