Η «προσφορά» των ΗΠΑ για δωρεάν παραχώρηση 400 αρμάτων μάχης τύπου M1A1 Abrams, δεν έχει ενθουσιάσει τους πάντες στο ΥΕΘΑ και στο ΓΕΣ.
Οι ενστάσεις που εκφράζονται έχουν να κάνουν με σημαντικά κονδύλια που πρέπει να δαπανηθούν για τον εκσυγχρονισμό και τη συντήρηση των αμερικανικών αρμάτων που «ακυρώνουν» ουσιαστικά τη δωρεάν απόκτηση. Αλλά υπάρχει και μία άλλη σοβαρή διάσταση που πρέπει να διερευνηθεί:
τα M1A1 Abrams,ενδέχεται να είναι «μολυσμένα» λόγω της χρήσης πυρομαχικών απεμπλουτισμένου ουρανίου!
Η ανάλυση που ακολουθεί προέρχεται -όπως εύκολα θα καταλάβετε- από αξιωματικό με ιδιαίτερες γνώσεις στο θέμα.
Το «δωρεάν πέθανε»….
Τα προσφερόμενα άρματα μάχης Μ1Α1 κατά πάσα πιθανότητα προέρχονται από τις επιχειρήσεις του Αμερικανικού Στρατού στο Ιράκ, γεγονός το οποίο, για τους γνώστες, σημαίνει ότι η επιχειρησιακή τους κατάσταση είναι πολύ μειωμένη και η επαναφορά τους σε αποδεκτά επιχειρησιακά επίπεδα θα απαιτήσει σημαντικό κόστος το οποίο δεν καλύπτεται από την Αμερικανική πλευρά δηλαδή το κόστος αυτό θα πρέπει να το επωμισθεί το Ελληνικό υπουργείο Άμυνας.
Αυτό θυμίζει αρκετά την διακίνηση των αρμάτων μάχης Μ-60Α1 και Μ-60Α3 στα πλαίσια της συνθήκης CFE, όπου ναι μεν αυτά παραχωρήθηκαν δωρεάν στον Ελληνικό Στρατό (1990-1991) αλλά στην πραγματικότητα δαπανήθηκαν τεράστια ποσά για την συντήρησή τους ενώ αναγκαστήκαμε να γίνουμε μέλη της NAMSA.
Επιφανειακά η προσφορά της Αμερικανικής πλευράς φαίνεται πολύ ελκυστική αν συνυπολογισθεί η χρονική συγκυρία που η οικονομική κατάσταση της χώρας είναι στο ναδίρ.
Επιχειρώντας όμως μια σοβαρή αξιολόγηση του παραπάνω αιτήματος – προσφοράς θα έπρεπε καταρχήν να απαντήσει στο ερώτημα γιατί παροχή αυτή γίνεται δωρεάν από τις ΗΠΑ;
Με μια γρήγορη αναδρομή στην παγκόσμια ιστορία περί δωρεάν παροχών θα δούμε ότι κάποτε κάποιοι Κινέζοι έμποροι δώρισαν λάμπες πετρελαίου στο λαό για να έχει φως στο σπίτι του, ο οποίος όμως έπρεπε να πληρώσει ακριβά το πετρέλαιο για να λειτουργήσουν, με αποτέλεσμα πολύ γρήγορα ο λαός να βοηθήσει τους έμπορους να αποσβέσουν το κόστος της δωρεάν παροχής.
Μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο οι Αμερικανοί παραχώρησαν, μεταξύ άλλων, δωρεάν τηλεπικοινωνιακό εξοπλισμό για την κάλυψη των αναγκών του πληθυσμού στην Ευρώπη με αποτέλεσμα οι χώρες στην συνέχεια να πρέπει να πληρώνουν μεγάλα ποσά για την συντήρηση και λειτουργία του εξοπλισμού αυτού.
Στις μέρες μας οι κάτοχοι των εκτυπωτών ψεκασμού (inkjet) γνωρίζουν πολύ καλά ότι το κόστος απόκτησης αυτών των εκτυπωτών είναι πολύ μικρό σε σχέση με το κόστος των μελανιών των οποίων το βάρος – κόστος μπορεί εύκολα να συγκριθεί με το κόστος του χρυσού.
Για να αξιολογήσουμε σωστά και όχι επιδερμικά την Αμερικανική πρόταση σε ότι αφορά στην πραγματική συνολική κοστολόγησή της θα πρέπει να συνυπολογισθεί το σημαντικό κόστος που αναπόφευκτα θα απαιτηθεί για την επιχειρησιακή αξιοποίηση – συντήρηση των αρμάτων (προμήθεια απαραίτητων ανταλλακτικών, μηχανημάτων – ειδικών εργαλείων, εκπαίδευση προσωπικού, απόκτηση βιβλιογραφίας, δημιουργία αποθέματος ανταλλακτικών, δημιουργία απαραίτητης εργοστασιακής υποδομής σε προσωπικό – εγκαταστάσεις και μηχανήματα καθώς και μεταφορά και άδεια χρήσης της απαραίτητης τεχνογνωσίας), δεδομένου ότι τα Μ1Α1 είναι εξοπλισμένα με διαφορετικής φιλοσοφίας και τεχνολογίας κινητήρα, κιβώτιο ταχυτήτων, ερπύστρια – σύστημα ανάρτησης, Σύστημα Ελέγχου Πυρός – Σταθεροποίησης, καθώς και οπτικά – ηλεκτρονικά συστήματα.
Τα εν λόγω άρματα εάν αποκτηθούν θα έλθουν στην Ελλάδα με τους στροβιλοκινητήρες AVRO LYCOMING AGT-1500 δύναμης 1.500 ίππων.
Οι εν λόγω κινητήρες δίνουν μεν δυνατότητες υψηλής ταχύτητος (μέγιστη 72,5 χλμ ανά ώρα), αλλά έχουν ΥΨΗΛΗ κατανάλωση καυσίμων.
Πρέπει να επισημανθεί ότι το καύσιμο των εν λόγω κινητήρων είναι η κηροζίνη, που συνεπάγεται άλλες δεξαμενές, άλλα οχήματα μεταφοράς – ανεφοδιασμού καυσίμων από τα ήδη σε χρήση από τον ΕΣ κλπ.
Ενώ η κατανάλωση μπορεί να φθάσει και «τέσσερα γαλόνια καυσίμου ανά μίλι (1,525 χλμ)». Όταν στα τέλη της δεκαετίας του ’90 είχε γίνει ο διαγωνισμός στο Λιτόχωρο για την επιλογή του νέου άρματος για τον ΕΣ – όπου και επεκράτησε το LEOPARD 2Α6 – η GENERAL DYNAMICS είχε τότε προτείνει την αντικατάσταση των υπαρχόντων στροβιλοκινητήρων στα Μ1Α1/Α2 με παραδοσιακούς πετρελαιοκινητήρες ντήζελ όπως οι Γερμανικοί MTU-12 που χρησιμοποιούνται στα LEOPARD 2.
Άρα για τον καθορισμό του κόστους κύκλου ζωής πρέπει να υπολογίσουμε και αυτή την σημαντική παράμετρο. Οι παρούσες οικονομικές συνθήκες δεν επιτρέπουν παρόμοια πειράματα
Η εισαγωγή των Μ1Α1 σε υπηρεσία με τον ΕΣ θα δημιουργήσει μία καινούργια και μεγάλη «ουρά» λογιστικής – εφοδιαστικής αλυσίδας με ανάλογες δαπάνες για τις μονάδες Τ/Θ.
Ας μην ξεχνάμε ότι τα υπάρχοντα LEO 2 HEL, LEO2A4 και LEO 1A5 του ΕΣ έχουν μεγάλο βαθμό ομοιοτυπίας ανταλλακτικών, ειδικών εργαλείων, εξοπλισμό συντήρησης κλπ., η οποία ΔΕΝ θα υπάρξει με την εισαγωγή των Μ1Α1 στο οπλοστάσιο του ΕΣ..
Σήμερα στις μονάδες ΤΧ που υποστηρίζουν άρματα μάχης αλλά και στους τεθωρακισμένους σχηματισμούς – μονάδες ακόμα και τα απλά εργαλεία που υπάρχουν είναι εργαλεία του μετρικού συστήματος (χιλιοστά) και όχι σε ίντσες πράγμα με ότι αυτή η κατάσταση συνεπάγεται.
Η εισαγωγή ενός νέου για τον Ελληνικό Στρατό άρματος, νομοτελειακά θα επιφέρει κόστος το οποίο δεν συμπεριλαμβάνεται στην Αμερικανική πρόταση και φυσικά για την υλοποίηση όλων των παραπάνω θα χρειασθούν χρήματα τα οποία τελικό αποδέκτη θα έχουν Αμερικανικές εταιρείες.
Είναι αυτονόητο ότι πριν την όποια απόφαση θα πρέπει η Υπηρεσία να συντάξει πλήρη και τεκμηριωμένη οικονομοτεχνική μελέτη η οποία θα αφορά όχι μόνο στο κόστος απόκτησης ενός μεταχειρισμένου υλικού εν προκειμένω του άρματος ABRAMS αλλά και τα κόστη συντήρησης και επισκευής προκειμένου αυτά να καταστούν επιχειρησιακά για τις Ένοπλες Δυνάμεις της Χώρας αλλά ταυτόχρονα και το Κόστος Κύκλου Ζωής (Life Cycle Cost) για ένα βάθος 20ετίας ώστε έχοντας στην διάθεσή της τα πλήρη οικονομοτεχνικά στοιχεία της συγκεκριμένης προμήθειας τότε να αποφασισθεί ή όχι η προμήθειά τους.
Οι ΗΠΑ αναμένουν λοιπόν, στην περίπτωση αποδοχής της πρότασής τους, την εν συνεχεία υπογραφή κερδοφόρων συμβολαίων για την συντήρηση, ανταλλακτικά, εγχειρίδια, εκπαίδευση, μεταφορά τεχνογνωσίας κλπ που θα είναι απολύτως απαραίτητα για την επιχειρησιακή αξιοποίηση των αρμάτων.
Η μέτρηση της ωφέλειας από την παροχή των δωρεάν αρμάτων Μ1Α1 είναι δύσκολο να μετρηθεί αντικειμενικά δεδομένου ότι περιλαμβάνει έννοιες όπως :
καμπύλη μάθησης – εξοικείωσης του προσωπικού, διαλειτουργικότητα, αξιοπιστία, ομοιοτυπία, οικονομίες κλίμακας, τεχνογνωσία, κόστος κύκλου ζωής και μόνο μία πλήρης οικονομοτεχνική μελέτη από πιστοποιημένο φορέα θα μπορέσει να οδηγήσει σε ασφαλή μέτρηση της ωφέλειας από την δωρεάν παραχώρηση και αυτό μπορεί να καταδειχθεί σε συνδυασμό με τα επιχειρησιακά κριτήρια που θα συντάξει η Υπηρεσία δηλαδή το πηλίκον της επιχειρησιακής απόδοσης (μελέτη ΓΕΣ) προς το κόστος κύκλου ζωής (μελέτη πιστοποιημένου φορέα) θα καταδείξει την ωφέλεια η μη από την αποδοχή της εν λόγω προτάσεως. Κατά συνέπεια κριτήριο δεν θα πρέπει να είναι μόνο η επιχειρησιακή μελέτη.
Τι γίνεται με το ουράνιο;
Η τελευταία παράμετρος η οποία θα πρέπει να εξετασθεί κατά την αξιολόγηση της πρότασης είναι η έρευνα της κατάστασης των αρμάτων από τυχόν μόλυνσή τους, δεδομένης της χρήσης πυρομαχικών απεμπλουτισμένου ουρανίου στις επιχειρήσεις του κόλπου.
Δεν είναι τυχαίο ότι κατά την παρούσα χρονική περίοδο διενεργείται έρευνα στην περιοχή της Βασόρας όπου διαπιστώνεται αυξημένη θνησιμότητα στους ανθρώπους ιδιαίτερα νεαρότερης ηλικίας λόγω της χρήσης των παραπάνω πυρομαχικών.
Επιπρόσθετα θα πρέπει να εξετασθεί εάν τα δωρεάν προσφερόμενα άρματα Μ1Α1 διαθέτουν και θωράκιση απενεργοποιημένου ουρανίου.
Στην περίπτωση που το γεγονός αυτό είναι πραγματικό τότε η αποδοχή από μέρους της Ελληνικής πλευράς αυτών των αρμάτων πιθανόν να συνιστά παραβίαση της Ευρωπαϊκής και Ελληνικής νομοθεσίας σε θέματα περιβάλλοντος όσον αφορά τοξικά απόβλητα.