Του Δημήτρη Καιρίδη
Καθώς η βουλή συζητεί και, σε λίγο, θα ψηφίσει τον προϋπολογισμό του 2019, τα νέα από την Ευρώπη είναι ολοένα και πιο δυσάρεστα. Στη Γαλλία αμφισβητείται η εξουσία του Εμμανουέλ Μακρόν, στην Ιταλία ο ευρω-σκεπτικισμός φουντώνει, στην Ισπανία υπάρχει κυβέρνηση μόνο κατ’ όνομα. Υπό μία έννοια, όλες αυτές οι εξελίξεις είναι παράγωγα μιας βαθύτερης κρίσης που έχει να κάνει με το γεγονός ότι αντί για σύγκλιση έχουμε απόκλιση στη σημερινή Ευρώπη της ευρωζώνης.
Η ευρωπαϊκή ιδέα βασίστηκε στη δυναμική της οικονομικής και ευρύτερης σύγκλισης της περιφέρειας με το αναπτυγμένο κέντρο, δηλαδή τη Γερμανία. Πράγματι αυτό συνέβη μέχρι τη δεκαετία του 1990. Ακολούθησε μια δεκαετία προβλημάτων για τη Γερμανία εξαιτίας της γερμανικής ενοποίησης και, μετά, ήρθε το ευρώ, το οποίο τον προσεχή Ιανουάριο γίνεται είκοσι χρονών.
Η δημιουργία του ευρώ χαιρετίστηκε και είναι το πιο μεγάλο επίτευγμα της ευρωπαϊκής ενοποίησης. Η ειρωνεία είναι ότι ήταν μια γαλλική πρωτοβουλία προκειμένου να ελεγχθεί η παντοδυναμία του γερμανικού μάρκου, ιδίως μετά την ενοποίηση της Γερμανίας. Η γερμανική κοινή γνώμη ήταν αντίθετη.
Σήμερα, ωστόσο, γίνεται κατανοητό ότι το ευρώ δεν λειτούργησε με τον τρόπο που αρχικά σχεδιάστηκε. Αντί να φέρει πιο κοντά την Ευρώπη, δημιούργησε τρομακτικές εντάσεις στο εσωτερικό της. Η σύγκλιση με τη Γερμανία διακόπηκε και, σε μερικές περιπτώσεις, αντιστράφηκε άρδην.
Όλος ο ευρωπαϊκός νότος, συμπεριλαμβανομένης της Γαλλίας, και, ιδίως, η Ιταλία και η Ελλάδα, απομακρύνθηκαν από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο και το γερμανικό κατά κεφαλή εισόδημα. Αυτή τη στιγμή, οι χώρες αυτές συμμετέχουν σε ένα δήθεν κοινό νόμισμα αφού τα επιτόκια δανεισμού διαφέρουν σημαντικά από χώρα σε χώρα και, άρα, το ευρώ έχει διαφορετική «τιμή» στο βορρά, στον νότο και, βέβαια, στην Ελλάδα. Χώρες που τελευταία στιγμή δεν μπήκαν στο ευρώ, όπως η Πολωνία, ευγνωμονούν την καλή τους τύχη.
Υπάρχουν και εξαιρέσεις, όπως η Ιρλανδία, η οποία συνεχίζει για πέμπτη συνεχή χρονιά να αναπτύσσεται με τους υψηλότερους ρυθμούς στην Ευρώπη, έχοντας αφήσει την κρίση πολύ πίσω της. Η άλλοτε φτωχή Ιρλανδία, της μετανάστευσης, της θρησκοληψίας και του αλκοολισμού, έχει μετατραπεί σε μια από τις πλουσιότερες χώρες του πλανήτη. Είναι κρίσιμο να κατανοήσει κανείς τι έκανε σωστά η Ιρλανδία και τι έκανε λάθος η Ελλάδα.
Όμως, πέρα από τα λάθη και τις καθυστερήσεις κάθε χώρας, υπάρχει ένα ευρύτερο ζήτημα με το ευρώ, όπως αυτό είναι σήμερα, που αν δεν λυθεί, η πολιτική κρίση στην Ευρώπη θα βαθαίνει και η ενοποίηση όχι απλώς δεν πρόκειται να προχωρήσει αλλά θα αντιστραφεί. Μετά τον Μακρόν καραδοκεί η Μαρί Λεπέν και ο Ματτέο Σαλβίνι, αν γινόταν εκλογές στην Ιταλία, θα έπαιρνε πάνω από 30%.