Του Δημήτρη Καιρίδη
Ο Χριστιανισμός, όπως και οι άλλες δυο μεγάλες μονοθεϊστικές Αβρααμικές θρησκείες, γεννήθηκε στη Μέση Ανατολή. Μέχρι τις αρχές του 20ου αιώνα, 20% και πλέον του τοπικού πληθυσμού ήταν Χριστιανοί. Ο 20ος αιώνας αποδείχτηκε καταστροφικός για τον Χριστιανισμό στη Μέση Ανατολή. Ο 21ος αιώνας φαίνεται πως δεν θα είναι καλύτερος.
Η επίσκεψη του Πάπα Φραγκίσκου στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, η πρώτη επίσκεψη στην ιστορία του Ποντίφικα στην Αραβική χερσόνησο, υπογράμμισε το μεγάλο ενδιαφέρον της Αγίας Έδρας για την επιβίωση των δοκιμαζόμενων χριστιανικών κοινοτήτων, όλων των δογμάτων, στη Μέση Ανατολή. Η επίσκεψη του Έλληνα πρωθυπουργού, Αλέξη Τσίπρα, στη Χάλκη και την κλειστή Θεολογική Σχολή της, επιβεβαίωσε το ελληνικό ενδιαφέρον για την επιβίωση και τη μακροημέρευση του Οικουμενικού Πατριαρχείου στην Τουρκία.
Οι Χριστιανοί της Μέσης Ανατολής έπεσαν θύμα του εθνικισμού και της μισαλλοδοξίας σε μια περιοχή κατά πλειοψηφία μουσουλμανική. Η πρώτη μεγάλη εκκαθάριση συνέβη κατά τη διάρκεια του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου με τη γενοκτονία των Αρμενίων από τους Νεότουρκους και, στη συνέχεια, τις διώξεις του ελληνικού στοιχείου της Μικράς Ασίας και την ανταλλαγή των πληθυσμών μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας. Μακραίωνες κοινότητες Χριστιανών εξαφανίστηκαν μέσα σε λίγα χρόνια, το χριστιανικό στοιχείο από το 20% του πληθυσμού ουσιαστικά εξαφανίστηκε και η Μικρά Ασία μαζί με την Ανατολική Θράκη έγιναν, για πρώτη φορά, αμιγώς μουσουλμανικές.
Η επόμενη έξοδος των Χριστιανών είχε να κάνει με την ίδρυση του κράτους του Ισραήλ το 1948 και τη φυγή εκατοντάδων χιλιάδων Παλαιστινίων, Μουσουλμάνων και Χριστιανών, από τις πατρογονικές εστίες τους. Πολλοί Χριστιανοί Παλαιστίνιοι προτίμησαν να μετεγκατασταθούν στη Δύση παρά στις γειτονικές Αραβικές χώρες, όπου το κλίμα για τους αλλόθρησκους δεν ήταν έτσι κι αλλιώς καλό.
Οι Χριστιανοί του αραβικού κόσμου υποστήριξαν τον αραβικό εθνικισμό, πρωτοστάτησαν στην ίδρυση του Μπαάθ ως αντίδωρο στον ισλαμισμό και, παρά τις διακρίσεις εναντίον τους, επιβίωσαν τις πρώτες μεταπολεμικές δεκαετίες. Εξαιτίας του εμφυλίου πολέμου και της δημογραφικής αλλαγής, έχασαν την κυρίαρχη θέση τους στο Λίβανο και αρκετοί Χριστιανοί Λιβανέζοι μετανάστευσαν στη Γαλλία, τις Ηνωμένες Πολιτείες και αλλού προκειμένου να σωθούν από τη βία. Όμως, ο Λίβανος παραμένει η χώρα με το υψηλότερο ποσοστό Χριστιανών, κοντά στο ένα τρίτο του τοπικού πληθυσμού.
Η άνοδος του ισλαμισμού, η αντίδραση στις αμερικανικές επεμβάσεις, ο εμφύλιος πόλεμος, πρώτα στο Ιράκ και έπειτα στη Συρία, η επικράτηση του ISIS σε μια τεράστια έκταση από την ανατολική Συρία ως το βόρειο Ιράκ σήμανε την κατάρρευση των αρχαίων χριστιανικών κοινοτήτων της περιοχής. Πάνω από ένα εκατομμύριο Ιρακινοί και Σύριοι Χριστιανοί πήραν τον δρόμο της προσφυγιάς, δίνοντας τέλος σε μια ιστορική «Αραμαϊκή» συνέχεια που πήγαινε πίσω στην ιδρυτική περίοδο του Χριστιανισμού.
Σήμερα, οι Κόπτες της Αιγύπτου είναι ουσιαστικά η μόνη μεγάλη μειονότητα, περίπου 10 εκατομμυρίων Χριστιανών, που επιβιώνει αλλά με μεγάλες δυσκολίες. Το δράμα των Χριστιανών της Μέσης Ανατολής δεν έχει κινήσει το ενδιαφέρον της Δύσης και της διεθνούς κοινότητας όσο θα έπρεπε και έχει επικαλυφθεί από το ευρύτερο δράμα της Μέσης Ανατολής. Η εξαφάνιση των Χριστιανών βλάπτει κυρίως την ίδια τη Μέση Ανατολή, αφού στερεί από την περιοχή ένα μετριοπαθές, κοσμοπολίτικο, πολυ-πολιτισμικό στοιχείο που θα μπορούσε να τη βοηθήσει στην κατεύθυνση της ανάπτυξης και της ευημερίας.
Η Ελλάδα, με τη μακραίωνη παρουσία της Ορθόδοξης Εκκλησίας και του ελληνισμού στην περιοχή, θα έπρεπε να ηγηθεί μιας διεθνούς πρωτοβουλίας, σε συνεργασία με τις Ηνωμένες Πολιτείες, την Ευρωπαϊκή Ένωση, την Αγία Έδρα, τη Ρωσία και κάθε ενδιαφερόμενο για τη διάσωση των εναπομεινάντων χριστιανικών κοινοτήτων της Μέσης Ανατολής, κηρύττοντας τον λόγο της ανοχής και της συνύπαρξης διεθνώς.