Του Δημήτρη Καιρίδη,
Η χθεσινή συνάντηση του Έλληνα πρωθυπουργού, Αλέξη Τσίπρα, με τον Τούρκο πρόεδρο, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του Ο.Η.Ε., διεξήχθη σε καλό κλίμα και εντάσσεται στο ευρύτερο πλαίσιο της προσπάθειας της τουρκικής κυβέρνησης για επαναπροσέγγιση με την Ευρώπη.
Στις 28 Σεπτεμβρίου ο Ερντογάν, επισκέπτεται, μετά από καιρό, το Βερολίνο. Η επίσκεψη αυτή είναι κρίσιμη και με ξεχωριστό ενδιαφέρον καθώς ο Ερντογάν θα επιχειρήσει μια «επανέναρξη» της πολύτιμης για την Τουρκία σχέσης με τη Γερμανία, μετά από μια πολύ δύσκολη διετία.
Οι γερμανό-τουρκικές σχέσεις βρέθηκαν πρόσφατα στο ναδίρ, όταν ο Ερντογάν κατηγόρησε τους Γερμανούς ως Ναζί και η γερμανική κυβέρνηση της Άνγκελα Μέρκελ απέσυρε τους στρατιώτες της από την Τουρκία. Εν όψει της επίσκεψης, η Τουρκία απελευθέρωσε τους περισσότερους Γερμανούς πολίτες που κρατούσε, μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου 2016.
Η Γερμανία παραμένει ο σημαντικότερος εμπορικός εταίρος της Τουρκίας διεθνώς και η χώρα με το μεγαλύτερο αριθμό Τούρκων εκτός Τουρκίας. Η τουρκική διασπορά στη Γερμανία ξεπερνά τα 3 εκατομμύρια.
Η Άγκυρα εκτίμησε ιδιαίτερα τις αποστάσεις που πήρε το Βερολίνο από τη σκληρή γραμμή της Ουάσιγκτον έναντι της τουρκικής κυβέρνησης πρόσφατα. Η αποσταθεροποίηση της τουρκικής οικονομίας δεν είναι προς το συμφέρον κανενός διεμήνυσε προς όλες τις κατευθύνσεις η γερμανική κυβέρνηση.
Ωστόσο, η πίεση που δέχεται η τουρκική οικονομία είναι μεγάλη καθώς κατεβάζει με γοργό ρυθμό ταχύτητα, υπό το βάρος των υψηλών επιτοκίων. Το άνοιγμα της Τουρκίας στη Ρωσία έχει τα όριά του, όπως η συνάντηση στο Σότσι του Ερντογάν με τον Βλαντιμίρ Πούτιν, απέδειξε.
Από την άλλη μεριά, και η Γερμανία έχει μεγάλα συμφέροντα στην Τουρκία. Πέρα από την οικονομία, το τελευταίο πράγμα που επιθυμεί η αποδυναμωμένη σήμερα Μέρκελ είναι μια νέα προσφυγική κρίση που θα εκτίναζε ακόμα περισσότερο τα ποσοστά της «Εναλλακτικής για τη Γερμανία», την παραμονή των κρίσιμων εκλογών στη Βαυαρία. Η παράταση της ευρω-τουρκικής συμφωνίας για τους πρόσφυγες είναι ζωτικής σημασίας για την πολιτική της επιβίωση.
Ωστόσο, παρά τη βελτίωση, η ευρω-τουρκική προσέγγιση έχει τα όρια της. Η κατάλυση του κράτους δικαίου στην Τουρκία από το καθεστώς του Ερντογάν έχει ενταφιάσει τις ενταξιακές της προοπτικές. Δεν είναι τυχαίο, ότι σύσσωμο το γερμανικό πολιτικό σύστημα, τόσο η αριστερά όσο και δεξιά, έχουν καταδικάσει με σφοδρότητα τις καταχρήσεις του Ερντογάν και χιλιάδες Τούρκοι αντιφρονούντες έχουν βρει καταφύγιο στη Γερμανία.
Με άλλα λόγια, η επίσκεψη του Τούρκου Προέδρου σηματοδοτεί την επιθυμία και των δυο πλευρών να επιδιορθώσουν τη διαταραγμένη σχέση τους αλλά σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να οδηγήσει στην επανεκκίνηση της ενταξιακής προοπτικής της Τουρκίας. Για κάτι τέτοιο, θα πρέπει ίσως να περιμένουμε την επόμενη γενιά, μετά την αποχώρηση του Ερντογάν από την (πολιτική) ζωή και την επιστροφή της Τουρκίας στον εκδημοκρατισμό.