Του Δημήτρη Καιρίδη
Οι Ηνωμένες Πολιτείες επέβαλαν πρωτοφανείς κυρώσεις σε βάρος δυο υπουργών της κυβέρνησης της Τουρκίας, του υπουργού δικαιοσύνης και του υπουργού εσωτερικών, με ισχύ από την 1η Αυγούστου. Οι κυρώσεις αποτελούν τα αμερικανικά αντίποινα στη συνεχιζόμενη κράτηση του ευαγγελιστή πάστορα Άντριου Μπράνσον. Ο Μπράνσον έχει ζήσει στην Τουρκία για 25 χρόνια αλλά το φθινόπωρο του 2016 συνελήφθη από τις τουρκικές αρχές, στα πλαίσια του πογκρόμ διώξεων που εξαπέλυσε ο Τούρκος Πρόεδρος, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου 2016.
Πίσω από την επιβολή των κυρώσεων βρίσκεται ο Αμερικάνος Αντιπρόεδρος Μάικ Πενς, ο οποίος τηρεί σκληρή στάση έναντι της Άγκυρας. Τόσο ο ίδιος όσο και ο Πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ είχαν προειδοποιήσει την Άγκυρα να παύσει να θεωρεί τον Μπράνσον ως «ανταλλάξιμο» στις διμερείς διαπραγματεύσεις των δυο χωρών. Λέγεται ότι αυτό που εξόργισε τον Τραμπ και προχώρησε στην επιβολή των κυρώσεων είναι το συνηθισμένο «ανατολίτικο παζάρι» της Άγκυρας, η οποία μετέφερε τον Μπράνσον από τη φυλακή σε κατ’ οίκο περιορισμό, χωρίς να τον απελευθερώσει αλλά ζητώντας ανταλλάγματα για να το κάνει.
Οι κυρώσεις που επιβλήθηκαν δεν είναι βαριές ούτε επιφέρουν, αυτές καθεαυτές, κάποιο καίριο πλήγμα στην Τουρκία. Αποτελούν περισσότερο μια προειδοποίηση προς την Άγκυρα να απελευθερώσει τον Μπράνσον και να ξανασκεφτεί την αντιπαράθεση της με τις Η.Π.Α. πριν ακολουθήσουν και νέα, βαρύτερα, μέτρα από την αμερικανική πλευρά.
Ο αμερικανικός σχεδιασμός στηρίζεται στις στενές οικονομικές σχέσεις της Τουρκίας με το δυτικό οικονομικό σύστημα και στο οικονομικό κόστος που η τυχόν αντιπαράθεση με τις Η.Π.Α. μπορεί να προκαλέσει. Άλλωστε, η οικονομία αποτελούσε ανέκαθεν την ύψιστη προτεραιότητα του Ερντογάν.
Η οικονομία της Τουρκίας είναι εύθραυστη στο βαθμό που χρειάζεται 200 δισεκατομμύρια δολάρια χρηματοδότησης από το εξωτερικό κάθε χρόνο. Το μονίμως ελλειμματικό εξωτερικό ισοζύγιο της Τουρκίας είναι και το ευαίσθητο σημείο της. Ήδη, η αμερικανική απόφαση επιβολής των κυρώσεων προκάλεσε νέα πτώση της τουρκικής λίρας και αναταραχή στο χρηματιστήριο της Κωνσταντινούπολης. Για πρώτη φορά, η λίρα έσπασε το φράγμα των 5 λιρών ανά δολάριο. Η διολίσθηση της λίρας αυξάνει τον πληθωρισμό που μάλλον κινείται με σχεδόν διπλάσιο ρυθμό από τον επισήμως ανακοινωθέντα, κοντά στο 30%, προκαλώντας πτώση των εισοδημάτων και πίεση στη λαϊκή κατανάλωση.