Η απάντηση της Ρωσίας έναντι της Τουρκίας για την κατάρριψη του στρατιωτικού αεροπλάνου πάνω από τη Συρία, ήταν αποφασιστική και πολύπλευρη. Μια τέτοια απάντηση έστειλε σαφές μήνυμα στην Τουρκία, η οποία για πολύ καιρό και επίμονα προκαλούσε για την επανεκτίμηση των σχέσεων, με την προβοκατόρικη δράση της που συχνά αποκτούσε εξτρεμιστικό χαρακτήρα. Αυτό έχει να κάνει με τη δράση της Τουρκίας στη Συρία, με τον τρόπο που χειρίστηκε την υπόθεση των Τατάρων της Κριμαίας, με την πολιτική της στην Κεντρική Ασία αλλά και τον μουσουλμανικό πληθυσμό της Ρωσίας.
Όπως ανέφερε ο Πρόεδρος Πούτιν στην ετήσια ομιλία του στην Εθνοσυνέλευση, η Ρωσία δεν πρόκειται να πάρει τα όπλα. Αλλά η Τουρκία δεν πρόκειται να τη βγάλει καθαρή μόνο με τον αποκλεισμό των… ντοματών. Είναι φρόνιμο να απαριθμήσει κανείς τα μέτρα που, ήδη, πήρε η Ρωσία αναφορικά με την Τουρκία. Κατ’ αρχήν, μέτρα περιορισμού του ρωσικού τουρισμού προς την Τουρκία. Εκεί κατευθυνόταν το 25% του εξωτερικού τουρισμού της Ρωσίας. Το 2014 ξεκουράστηκαν εκεί περί τα 4,4 εκατομμύρια Ρώσοι. Η ρωσική ηγεσία επέβαλε, ήδη, απαγόρευση στις πτήσεις τσάρτερ προς την Τουρκία, έδωσε οδηγία προς τους τουριστικούς πράκτορες να μην πουλάνε πακέτα προς αυτόν τον προορισμό. Αν και οι ίδιοι οι τουριστικοί πράκτορες, πριν την οδηγία, έπαψαν να προτείνουν στους τουρίστες προορισμούς στην Τουρκία.
Δεύτερον, μέτρα στον τομέα των εμπορικών και οικονομικών σχέσεων. Η Τουρκία είναι ο πέμπτος σε μέγεθος εμπορικός εταίρος της Ρωσίας, με 31 δισ. δολάρια, το 2014. Τη μερίδα του λέοντος στις εισαγωγές καταλαμβάνουν τα φρούτα και τα λαχανικά. Στον κατάλογο των απαγορεύσεων μπήκαν τα τουρκικά εσπεριδοειδή (πορτοκάλια, μανταρίνια, λεμόνια, κλημεντίνες κ.ά.), ντομάτες, κρεμμύδια, κουνουπίδια, μπρόκολα, αγγούρια, σταφύλια, μήλα, αχλάδια, βερίκοκα, ροδάκινα, νεκταρίνια, δαμάσκηνα, φράουλες, διάφορα μούρα. Από την πτηνοτροφική παραγωγή, αποκλείστηκαν οι εισαγωγές πουλερικών. Σε χρηματικό σύνολο, τους εννιά πρώτους μήνες του 2015, τα έσοδα της Τουρκίας από την εισαγωγή τομάτας στη Ρωσία ανήλθαν στα 281,3 εκατ. δολάρια, από τα εσπεριδοειδή στα 134,9 εκατ. δολάρια, από τα σταφύλια στα 69,2 εκατ. δολάρια.
Τρίτον, πολύ σοβαροί περιορισμοί τέθηκαν στον τομέα των οικοδομών, τομέα που στην τουρκική οικονομία έχει δεσπόζουσα θέση. Οι τουρκικές εταιρίες δεν μπορούν να κλείσουν νέα συμβόλαια στη Ρωσία, Τούρκοι οικοδόμοι δεν θα μπορούν να εργάζονται εκεί από 1ης Ιανουαρίου του 2016.
Επιπλέον, από τον επόμενο χρόνο διακόπτεται η είσοδος στη Ρωσία χωρίς βίζα, όπως ίσχυε έως τώρα για τους Τούρκους πολίτες. Για τις τουρκικές εταιρίες και εμπορεύματα δυσκολεύουν και περιπλέκονται τα πράγματα στα τελωνεία. Μπαίνει περιορισμός στη λειτουργία των τουρκικών εταιριών στη Ρωσία.
Ουσιαστικά, όλες αυτές οι δυνατότητες που χάνει η Τουρκία μπορεί να γίνουν δυνατότητες ανάπτυξης της ελληνικής επιχειρηματικής δραστηριότητας στη Ρωσία. Αυτό, όπως γίνεται φανερό από τα στοιχεία, μπορεί να αφορά πριν από οτιδήποτε άλλο, τον τουρισμό και τα αγροτικά προϊόντα. Εκτός αυτού, η μακρόχρονη θετική βάση των σχέσεων της Ελλάδας με τη Ρωσία μάς επιτρέπει να το δούμε πιο πλατιά. Πρότζεκτ στον τομέα των υποδομών, οδοποιίας , είτε αυτό έχει να κάνει με σιδηροδρόμους, με αγωγούς, είτε με λιμενικές υποδομές και ναυπηγικά έργα…
Η Ρωσία θα κάνει ευπρόσδεκτη την όποια διεύρυνση των οικονομικών σχέσεων με την Ελλάδα. Η επιτυχία μιας τέτοιας, γρήγορης και εντυπωσιακής διεύρυνσης, θα εξαρτηθεί από το πόσο η ελληνική ηγεσία θα μπορέσει να λειτουργήσει προς το συμφέρον της οικονομίας της χώρας και του λαού της.
* Η Βερονίκα Κρασινινίκοβα είναι γενική διευθύντρια του Ρωσικού Ινστιτούτου Έρευνας και Πρωτοβουλιών για την Εξωτερική Πολιτική