του Michael Clarke (*)
H διείσδυση της Ουκρανίας σε ρωσικό έδαφος στην περιοχή του Κουρσκ κατέλαβε τη Μόσχα εξ απήνης. Αιφνιδίασε όμως και τους δυτικούς υποστηρικτές του Κιέβου, ακόμη και στην Ουάσινγκτον.
Όταν ξεκίνησε, την περασμένη Τρίτη, έμοιαζε με άλλη μια θορυβώδη επίδειξη πυγμής από κάποια ρωσική αντικαθεστωτική πολιτοφυλακή. Την Πέμπτη ήταν πλέον φανερό ότι το Κίεβο προσπαθούσε να εξαπολύσει μια στρατηγική αντεπίθεση.
Το προσωπικό αποτύπωμα του προέδρου Ζελένσκι είναι εμφανές. Ήταν κοινό μυστικό τους τελευταίους μήνες στο Κίεβο ότι ο πρόεδρος πίεζε τους διοικητές του στρατού να εξαπολύσουν μια θερινή επίθεση.
Με δεδομένα τα προβλήματα της Ουκρανίας τόσο σε προσωπικό όσο και σε πόρους, οι διοικητές δίσταζαν. Ο Ζελένσκι όμως αδημονεί να αντιστρέψει το αφήγημα ότι η Ουκρανία χάνει την πόλεμο. Οι επιτυχίες στη Μαύρη Θάλασσα και στην Κριμαία δεν αποσπούν την απαιτούμενη προσοχή όταν ο στρατός υποχωρεί από όλο και περισσότερα εδάφη στην ανατολική Ουκρανία.
Η στρατηγική στρατιωτική επιλογή του Ζελένσκι είναι έτσι γενναία και ριψοκίνδυνη. Γενναία, επειδή η Μόσχα δεν έχει δεχθεί εισβολή στο έδαφός της από το 1941. Οι εικόνες από το Κουρσκ σοκάρουν τη ρωσική κοινή γνώμη και το Κρεμλίνο δυσκολεύεται να διαχειριστεί τα αποτελέσματα. Την ίδια στιγμή, οι Ουκρανοί προκαλούν και τους δυτικούς ηγέτες, καθώς χρησιμοποιούν νατοϊκό υλικό στο εσωτερικό της Ρωσίας. Αν ζητούσαν άδεια, δεν θα την έπαιρναν. Κι έτσι δεν ζήτησαν.
Η επιλογή του Ζελένσκι είναι και ριψοκίνδυνη, επειδή η Μόσχα θα χρησιμοποιήσει όλα τα μέσα για να αποκρούσει αυτή τη διείσδυση. Ο στόχος της είναι και πολιτικός (να δείξει στη Μόσχα και τον υπόλοιπο κόσμο ότι η Ρωσία δεν είναι άτρωτη) και στρατιωτικός (να αποσπάσει ρωσικές δυνάμεις από άλλα μέτωπα). Απώτερος στόχος της είναι να καταληφθεί το πυρηνικό εργοστάσιο, σε αντίποινα για την καταστροφική κατοχή των Ρώσων στο εργοστάσιο της Ζαπορίζια το 2022. Όλοι αυτοί οι στόχοι θα εξαρτηθούν όμως από το πόσο θα μπορέσουν να παραμείνουν οι Ουκρανοί στον θύλακα του Κουρσκ.
Οι ενδείξεις είναι ότι το Κίεβο βλέπει σοβαρά το ζήτημα. Δεν πρόκειται για μια εισβολή με στόχο να ολοκληρωθεί σε 72 ώρες. Ο αριθμός των ανδρών που εμπλέκονται στην επιχείρηση υπολογίζεται σε 6.000 με 10.000. Είχε προηγηθεί μια εντυπωσιακή ηλεκτρονική επίθεση που «τύφλωσε» τα μεθοριακά αμυντικά συστήματα των Ρώσων και εξουδετέρωσε τη δύναμη των drones.
O ουκρανικός στρατός προτίθεται να παραμείνει στον θύλακα, ενδεχομένως μάλιστα και να ενισχυθεί. Η δύναμη των Ρώσων στα βόρεια σύνορα υπολογίζεται σε 50.000 άνδρες, οι περισσότεροι όμως βρίσκονται στο Μπέλγκοροντ ώστε να είναι πρόθυμοι να συνδράμουν στη ρωσική επίθεση στο Βοβτσάνσκ. Το Κίεβο είναι διατεθειμένο να θυσιάσει και στρατιώτες και εξοπλισμό, κάτι που δεν αρέσει στους επικριτές του Ζελένσκι.
Αντίθετα με την αμερικανική απόβαση στο Ιντσον το 1950, κατά τη διάρκεια του Πολέμου της Κορέας, η αντεπίθεση στο Κουρσκ μόνο περιορισμένα αποτελέσματα μπορεί να έχει – και σίγουρα δεν μπορεί να καθορίσει την έκβαση του πολέμου. Η στρατιωτική της επιτυχία θα κριθεί από το κόστος που θα καταβάλει η Μόσχα για να ανακτήσει τα χαμένα της εδάφη. Η πολιτική της επιτυχία θα κριθεί από το αν θα προκαλέσει πραγματικές αμφιβολίες στον κύκλο του Πούτιν για το ανθρώπινο κόστος του πολέμου.
Οι πολιτικοί ηγέτες, συχνά χωρίς στρατιωτική εμπειρία, είναι υποχρεωμένοι να λαμβάνουν μεγάλες στρατηγικές αποφάσεις και οι στρατιωτικοί διοικητές κάνουν ό,τι μπορούν για να τις εφαρμόσουν. Όταν ο Ζελένσκι εμφανίστηκε σε έναν δρόμο του Κιέβου λίγες ώρες μετά τη ρωσική εισβολή και δήλωσε πως ο ίδιος δεν θα φύγει από τη χώρα και η Ουκρανία θα αντισταθεί, έλαβε τη μεγαλύτερη στρατηγική απόφαση της ζωής του. Την περασμένη εβδομάδα έλαβε τη δεύτερη μεγαλύτερη – και πιθανότατα την πιο ριψοκίνδυνη.
- O Μάικλ Κλαρκ είναι επισκέπτης καθηγητής αμυντικών σπουδών στο King’s College του Λονδίνου
Πηγή: The Sunday Times