Πριν από δύο χρόνια, το Χάρκοβο της Ουκρανίας ήταν μια πόλη φτωχή και διεφθαρμένη, όπου κυριαρχούσε ένα άγαλμα του Λένιν. Ήταν όμως ταυτοχρόνως μια πόλη πράσινη, γοητευτική και ειρηνική. Τουλάχιστον τότε δεν γίνονταν πόλεμοι στο εσωτερικό των ευρωπαϊκών συνόρων. Τώρα, πρόσφυγες και ορφανά καταφτάνουν συνεχώς στην πόλη από το Ντονιέτσκ και το Λουγκάνσκ. Ακρωτηριασμένοι στρατιώτες κατακλύζουν το στρατιωτικό νοσοκομείο της πόλης. Και άλλες πρώην σοβιετικές δημοκρατίες παρακολουθούν την κατάσταση με τρόμο.
Ο ολλανδός σχολιαστής Bas Heinje μιλά για το «καλοκαίρι του μίσους». Η κατάσταση είναι πράγματι άσχημη. Όπως γράφει όμως ο Σάιμον Κούπερ στους Φαϊνάνσιαλ Τάιμς, οι βραχυπρόθεσμες προοπτικές της ανθρωπότητας είναι ελπιδοφόρες. Η ζωή για τον καθημερινό άνθρωπο βελτιώνεται συνεχώς.
Είναι αλήθεια ότι οι εμφύλιοι πόλεμοι στη Συρία και το Ιράκ ενοποιούνται, και σύντομα μπορεί να περιλάβουν και την ισραηλινοπαλαιστινιακή σύγκρουση. Στη δυτική Αφρική, πάνω από 2.500 άνθρωποι έχουν χάσει τη ζωή τους από τον ιό Έμπολα. «Τα πράγματα ξεφεύγουν από τον έλεγχο», λέει ο άνθρωπος που ανακάλυψε τον ιό το 1976, ο Πίτερ Πάιατ, διευθυντής σήμερα της Σχολής του Λονδίνου για την Υγιεινή και την Τροπική Ιατρική. «Μπορεί κανείς να σκεφτεί εφιαλτικά σενάρια. Τι θα γίνει, για παράδειγμα, αν προσβληθεί από τον ιό ένας από τους Ινδούς που βρίσκονται στη δυτική Αφρική και στη συνέχεια τον μεταφέρει σε ένα δημόσιο νοσοκομείο της Ινδίας, όπου οι κανόνες υγιεινής δεν είναι αυστηροί;»
Παρά τα τρομερά αυτά νέα, όμως, ο κόσμος γίνεται όλο και πιο ασφαλής. Οι θάνατοι από τους πολέμους μειώνονται σταθερά, όπως απέδειξε ο ψυχολόγος του Χάρβαρντ Στίβεν Πίνκερ. Το ποσοστό θανάτων στους πολέμους έχει μειωθεί από 300 ανά 100.000 στη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου σε 30 ανά 100.000 στη διάρκεια του πολέμου στην Κορέα, ενώ στον 21ο αιώνα είναι κάτω από 1 ανά 100.000.
Μετά το 2005, βέβαια, οι θάνατοι αυξήθηκαν. Μόνο στη Συρία είχαν σκοτωθεί 200.000 άνθρωποι από το 2011 μέχρι τον περασμένο Απρίλιο. Παρ’ όλα αυτά, ο Πίνκερ επιμένει ότι εξακολουθούμε να βρισκόμαστε σε μια αναλογία λίγο άνω του ενός θανάτου ανά 100.000 κατοίκους του πλανήτη. Την ίδια στιγμή, μειώνονται σε όλη τη Δύση οι ανθρωποκτονίες. Και οι θάνατοι από τη βία τα τελευταία χρόνια αντισταθμίζονται από τις ζωές που κερδίζονται στον πόλεμο κατά των μολυσματικών ασθενειών. Οι τρεις δολοφόνοι των φτωχών, το AIDS, η φυματίωση και η ελονοσία, υποχωρούν.
Επιπλέον, όπως αναφέρει η UNICEF, την περίοδο 1990-2012 οι θάνατοι παιδιών κάτω των πέντε ετών έχουν μειωθεί σχεδόν στο μισό. Το προσδόκιμο ζωής του μέσου ανθρώπου είναι τα 70 χρόνια, 20 χρόνια περισσότερα απ’ ό,τι στις αρχές της δεκαετίας του ’50. Οι κάτοικοι της Λιβερίας κέρδισαν αυτά τα είκοσι χρόνια μόλις από το 1992 μέχρι σήμερα. Τώρα ζουν κατά μέσο όρο μέχρι τα 60.
Μια μελέτη που εκπόνησε η Παγκόσμια Τράπεζα δείχνει μάλιστα ότι από το 1970 ως το 2008 σημειώθηκε μείωση των θανάτων ακόμη και στις πολεμικές ζώνες. Ο λόγος; Οι πρόοδοι στην υγειονομική περίθαλψη υπερτερούν των θανάτων στα πεδία των μαχών.
Αυτές οι τάσεις πρέπει να ενθαρρύνουν τη δράση, όχι να οδηγούν σε μακαριότητα. Ο Πίτερ Πάιατ, παρόλο που ανησυχεί για την εξάπλωση του Έμπολα, πιστεύει ότι η ιατρική θα αντιμετωπίσει σύντομα το πρόβλημα. «Αυτή είναι μάλλον η τελευταία επιδημία που αντιμετωπίζεται μόνο με απομόνωση και καραντίνα», τονίζει. Τα παγκόσμια δίκτυα που δημιουργήθηκαν για την καταπολέμηση του AIDS μπορούν να δράσουν γρήγορα. Και ο ιός Έμπολα είναι απλούστερος από τον HIV. Το πρόβλημα είναι ότι ο κόσμος δεν ενδιαφερόταν στο παρελθόν για τον Έμπολα, αφού από τις προηγούμενες εξάρσεις δεν είχαν πεθάνει περισσότεροι από 300 άνθρωποι, κι εκείνοι μόνο σε φτωχές χώρες της Αφρικής. Τώρα άρχισαν οι δοκιμές των φαρμάκων. Μέσα σε λίγους μήνες θα βρεθεί η ενδεδειγμένη θεραπεία.
Ο Έμπολα σκοτώνει σε μια εβδομάδα, ενώ ο ιός HIV χρειάζεται μια δεκαετία. Αλλά αυτό, περιέργως, βοηθά: η διεθνής κοινότητα αναγκάζεται να ασχοληθεί και κάποιοι πλούσιοι πληρώνουν. Οι πλούσιες χώρες καταλαβαίνουν καλύτερα απ’ ό,τι πριν από 30 χρόνια ότι το πρόβλημα αφορά και αυτές. Το ενδιαφέρον της Δύσης για τον Έμπολα αυξήθηκε κατακόρυφα μετά τη μόλυνση δύο Αμερικανών, τον περασμένο Ιούλιο.
Η διάκριση μεταξύ των ειδήσεων και των τάσεων έχει ιδιαίτερη σημασία. Οι γάλλοι ιστορικοί μάς δίδαξαν ότι η Ιστορία δεν είναι μόνο μια παρέλαση βασιλιάδων, πολέμων και επαναστάσεων – δηλαδή «ειδήσεων» – αλλά και μια μελέτη ιστορικών δομών.
Επιμέλεια: ΑΠΕ-ΜΠΕ
(Πηγή: Financial Times)
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Η Γαλλία είναι πλέον «σε πόλεμο με τους απανταχού τζιχαντιστές»
Τα Βαλκάνια γίνονται βάση για τη στρατολόγηση τζιχαντιστών
Λίβανος: Συνελήφθησαν 450 ύποπτοι τζιχαντιστές