Παρόλο που τα 14 μαχητικά αεροσκάφη MiG-29 Fulcrum και τα βομβαρδιστικά Sukhoi Su-24 Fencer που παραδόθηκαν από τη Ρωσία στη Λιβύη τον Μάιο δεν έχουν ακόμη χρησιμοποιηθεί σε μάχη στον εμφύλιο πόλεμο της Λιβύης, το ερώτημα ποιος ακριβώς οδηγεί αυτά τα αεροπλάνα έχει ήδη προκύψει. Μια οριστική απάντηση θα μπορούσε να ρίξει φως στη φύση και τον σκοπό αυτής της ανάπτυξης.
Τον Μάιο, αυτά τα πολεμικά αεροπλάνα πέταξαν από τη Ρωσία και έκαναν ενδιάμεση στάση στην αεροπορική βάση Hamedan του ανατολικού Ιράν. Στη συνέχεια, πέταξαν στη βάση της Ρωσίας Khmeimim στη δυτική Συρία, όπου οι φωτογραφίες των κοινωνικών μέσων ενημέρωσης έδειξαν σαφώς ότι ήταν χωρίς σήμανση, χωρίς διακριτικά. Στη συνέχεια, αεροσκάφη της Ρωσικής Πολεμικής Αεροπορίας τα συνόδευσαν στην αεροπορική βάση Al-Jufra στη Λιβύη, η οποία ελέγχεται από ομάδα του Εθνικού Στρατού της Λιβύης (LNA) με επικεφαλής τον στρατηγό Χαλίφα Χάφταρ.
Η ανάπτυξη αυτών των αεροσκαφών φαίνεται να θυμίζει τη μυστική στρατιωτική ανάπτυξη της Ρωσίας στη Συρία προτού η Μόσχα αρχίσει να συμμετέχει εμφανώς στον εμφύλιο πόλεμο αυτής της χώρας στο πλευρό του Προέδρου Μπασάρ αλ Άσαντ στα τέλη Σεπτεμβρίου 2015.
Ωστόσο, σε αυτήν την περίπτωση, η Ρωσία κατέστησε γρήγορα σαφές ότι παρεμβαίνει άμεσα και επίσημα στη σύγκρουση. Προς το παρόν, η υπόθεση της Λιβύης φαίνεται αρκετά διαφορετική.
Αν η Ρωσία ήθελε να αποτρέψει τον GNA…
Στη Λιβύη, η Ρωσία υποστηρίζει τον LNA του Χάφταρ, ο οποίος ελέγχει τα ανατολικά της χώρας. Η ομάδα υπέστη πρόσφατα σημαντικές αποτυχίες από τον αντίπαλό της, την Κυβέρνηση Εθνικής Συμφωνίας (GNA) που αναγνωρίζεται από τον ΟΗΕ και την Τουρκία και έχει έδρα την πρωτεύουσα, Τρίπολη.
Η προσπάθεια του LNA να κατακτήσει την Τρίπολη, αφού την υπέβαλε σε μια άγρια πολιορκία που ξεκίνησε τον Απρίλιο του 2019, απέτυχε εντελώς και τώρα έχει περιέλθει σε κατάσταση άμυνας.
Τις τελευταίες εβδομάδες, αφού υπέστη διαδοχικές ήττες στα πεδία των μαχών από τον GNA που υποστηρίζεται αεροπορικά από τουρκικά drones, ο LNA κάλεσε για κατάπαυση του πυρός. Ο GNA αρνήθηκε, επιμένοντας κατ’ επανάληψη ότι θα προχωρήσει και θα καταλάβει τη στρατηγικά σημαντική πόλη Σύρτη καθώς και την Al-Jufra.
Αν η Ρωσία ήθελε να αποτρέψει τον GNA από το να κάνει περαιτέρω πρόοδο εις βάρος του αντιπάλου του LNA, η ανάπτυξη μαχητικών αεριωθούμενων αεροσκαφών θα μπορούσε να ήταν πολύ πιο εμφανής, όπως συνέβη στη Συρία. Τα MiG-29 και Su-24 που θα εξακολουθούσαν να φέρουν διακριτικά της Ρωσικής Πολεμικής Αεροπορίας, θα έστελναν ένα σαφές μήνυμα ότι οποιαδήποτε επίθεση εναντίον τους θα μπορούσε να προκαλέσει οργή και αντίποινα της Ρωσίας.
Η Μόσχα επίσημα διαψεύδει ότι μετέφερε αυτά τα πολεμικά αεροσκάφη στη Λιβύη, ισχυριζόμενη χωρίς να πείθει ότι τα μαχητικά αυτά που εμφανίστηκαν τον Μάιο στην Αλ Τζούφρα είναι επισκευασμένα αεροσκάφη της παλαιάς Λιβυκής Πολεμικής Αεροπορίας.
Ο συνταγματάρχης Κρις Καρνς επικεφαλής δημοσίων σχέσεων της Στρατιωτικής Διοίκησης των ΗΠΑ για την Αφρική (AFRICOM) σημειώνει εύστοχα ότι «Λίβυοι δεν είχαν ποτέ MiG-29 ή Su-24 στο στόλο τους, οπότε όποιος λέει ότι ‘’έφτιαξαν τα παλιά τους αεροσκάφη’’ δεν παρουσιάζει αντιπροσωπευτικά τα γεγονότα».
Ποιός πιλοτάρει τα Mig;
Ασαφές παραμένει ποιος ακριβώς πιλοτάρει αυτά τα αεροσκάφη. Δεν είναι πιθανό οι πιλότοι να προέρχονται από τον LNA, ειδικά αν σκεφτεί κανείς πόσος χρόνος χρειάζεται για να εκπαιδευτούν πλήρως. Εάν πρόκειται για Ρώσους πιλότους, είναι απίθανο να πετούν επίσημα, ειδικά εάν αυτά τα μαχητικά παραμένουν χωρίς διακριτικά.
Κάποιοι υποθέτουν ότι οι πιλότοι των αεροσκαφών ενδέχεται να είναι πρώην πιλότοι της πολεμικής αεροπορίας της Ρωσίας που προσελήφθησαν από ρωσική φαινομενικά μη κρατική, ιδιωτική στρατιωτική εταιρία.
«Υπάρχει ανησυχία πως πετούν αυτά τα ρωσικά αεροσκάφη άπειροι μισθοφόροι μη κρατικής ιδιωτικής στρατιωτικής εταιρίας οι οποίοι δεν συμμορφώνονται με το Διεθνές Δίκαιο, δηλαδή δεν δεσμεύονται από τους παραδοσιακούς νόμους των ένοπλων συγκρούσεων», δήλωσε ο διευθυντής επιχειρήσεων της AFRICOM Μπραντφορντ Γκέρινγκ.
Κάτι τέτοιο μπορεί να σημαίνει ότι εάν οποιοδήποτε από αυτά τα αεροσκάφη καταρριφθεί ή καταστραφεί από πλήγματα του GNA στην αλ Τζούφρα, η Ρωσία μπορεί να μην απαντήσει ανοιχτά, αλλά να παραμείνει στην επίσημη γραμμή της περί μη εμπλοκής. Με τέτοιο τρόπο έχει δράσει στο παρελθόν η ιδιωτική στρατιωτική ομάδα Βάγκνερ, σε μέρη όπως η Συρία και η Ουκρανία, αλλά και στην ίδια τη Λιβύη.
Τον Φεβρουάριο του 2018, ρωσική ιδιωτική στρατιωτική εταιρία, πιθανότατα η ομάδα Βάγκνερ, συμμετείχε σε επίθεση δυνάμεων που πρόσκεινται στον Άσαντ κατά αμερικανικών στρατευμάτων και συμμάχων τους μαχητών των Συριακών Δημοκρατικών Δυνάμεων στην ανατολική περιφέρεια Ντέιρ αλ-Ζορ. Αεροπορικές επιδρομές των ΗΠΑ, απέκρουσαν την επίθεση σκοτώνοντας δεκάδες από τους επιτιθέμενους Σύρους και αδιευκρίνιστο αριθμό Ρώσων που τους συνόδευαν στην επίθεση.
Η Ρωσία παρέμεινε σιωπηλή για την όλη υπόθεση. Όπως ανέφεραν οι New York Times, η ομάδα Βάγκνερ «συχνά αξιοποιείται από το Κρεμλίνο για να φέρει σε πέρας αποστολές που δεν θέλουν να συνδεθούν με τη ρωσική κυβέρνηση».
Τι «διδάσκει» το παρελθόν
Διαμετρικά αντίθετη ήταν η αντιμετώπιση της κατάρριψης του ρωσικού βομβαρδιστικού Su-24 από την Τουρκία, που βρέθηκε για μικρό διάστημα πάνω από τα σύνορά της με τη Συρία τον Νοέμβριο του 2015. Η Μόσχα απάντησε αυστηρά καταδικάζοντας την Άγκυρα και επιβάλλοντας κυρώσεις έως ότου ο Τούρκος πρόεδρος, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν απολογήθηκε για το περιστατικό και προσπάθησε να αποκαταστήσει τους δεσμούς με τη Μόσχα.
Κατά τη διάρκεια του Αιγυπτιακού Πολέμου της Φθοράς (1967-70) κατά του Ισραήλ, Σοβιετικοί πιλότοι βοηθούσαν κρυφά τους Αιγύπτιους με σοβιετικά MiG-21MF που έφεραν αιγυπτιακά διακριτικά.
Κατά την επιχείρηση Rimon 20 στις 30 Ιουλίου, 1970, ισραηλινά μαχητικά αεροσκάφη, έστησαν μια πολύπλοκη ενέδρα κατά την οποία καταρρίφθηκαν τέσσερα σοβιετικά MiG-21, σκοτώνοντας και τους τέσσερις πιλότους τους. Η Μόσχα, πιθανότατα από αμηχανία και με δεδομένη την απόρρητη φύση της συμμετοχής της στις επιχειρήσεις, προσπάθησε να κρατήσει μυστικό το περιστατικό.
Η ισραηλινή πρωθυπουργός Γκόλντα Μέιρ από την άλλη, αναφέρθηκε σε αυτό δημόσια λίγους μήνες μετά, όταν μιλούσε για την παρουσία του σοβιετικού στρατού στην Αίγυπτο. «Πώς ξέρω ότι υπάρχουν Ρώσοι πιλότοι στην Αίγυπτο;» διερωτήθηκε. «Πολύ απλά επειδή καταρρίψαμε τέσσερα σοβιετικά αεροπλάνα που πετούσαν Ρώσοι πιλότοι».
Στα απομνημονεύματά του το 2009, ο σοβιετικός διπλωμάτης Γεβγένι Πριμακόφ διηγείται τη συνάντησή του με την Μέιρ ένα χρόνο μετά την επιχείρηση Rimon 20, αλλά δεν αναφέρεται στο συγκεκριμένο περιστατικό παρότι έχουν περάσει τόσες δεκαετίες. «Εάν γίνεται πόλεμος, θα παλέψουμε στον πόλεμο αυτό», θυμάται ο Πριμάκοφ ότι του είπε η Μέιρ σε μια σαφή αναφορά στην Rimon 20 λέγοντας «εάν κάποιο αεροσκάφος βρεθεί στο δρόμο μας θα το ρίξουμε».
Ο Πριμάκοφ διηγείται ότι ζήτησε από την Μέιρ να διευκρινίσει σε ποιο αεροσκάφος αναφέρεται κι εκείνη απάντησε με ένα εντελώς διαφορετικό περιστατικό. «Το 1948 (κατά τη διάρκεια του πρώτου Αραβοισραηλινού πολέμου) ρίξαμε πέντε βρετανικά αεροσκάφη», του είπε.
Η ανάπτυξη ρωσικών αεροσκαφών στη Λιβύη σήμερα θα μπορούσε κάλλιστα να μοιάζει με την κεκαλυμμένη σοβιετική επιχείρηση στην Αίγυπτο αλλά και με πολύ πιο πρόσφατες δραστηριότητες της ομάδας Βάγκνερ. Κατά συνέπεια, δεν θα πρέπει να αναμένει κανείς από τη Μόσχα να πάρει την ευθύνη ή να πιστωθεί οτιδήποτε που αφορά τα αεροσκάφη της που βρίσκονται στη Λιβύη στο άμεσο μέλλον.
Πηγή: forbes
