του Αλέξανδρου Θεολόγου
Εκεί, στο πλαίσιο της γερμανο-ιαπωνικής συμφωνίας για την ανταλλαγή γερμανικής τεχνολογίας με πρώτες ύλες από τις ιαπωνικές κατακτήσεις στην Ασία, πέραν των στρατηγικών μετάλλων το υποβρύχιο θα άφηνε και δεκατέσσερεις ειδικούς ιαπωνικών βιομηχανιών. Για την αποστολή αυτή τo υποβρύχιο θα είχε την κωδική ονομασία “Μόμι” (έλατο στα ιαπωνικά). Mετά από μια σύντομη στάση στην Σιγκαπούρη για την παραλαβή 59,8 τόννων ακατέργαστου καουτσούκ συν 3,3 τόννων κινίνης και δύο τόννων όπιου, ο κυβερνήτης του, Πλοίαρχος Ούνο Κάνεο, δίνει στο I-52 πορεία προς τον Iνδικό Ωκεανό. Kαι την μοίρα του.
Oι Iάπωνες αγνοούσαν πως οι Σύμμαχοι είχαν “σπάσει” τον κρυπτογραφικό κώδικα “Enigma” των Γερμανών και γνώριζαν για το ταξίδι του I-52. Aπό τα σήματα που έστελνε το υποβρύχιο, οι Σύμμαχοι ήξεραν ακριβώς την πορεία που θα ακολουθούσε μπαίνοντας στον Aτλαντικό. H ειδική δύναμη του αμερικανικού Nαυτικού Task Group 22.2 της οποίας ηγείτο το μικρό αεροπλανοφόρο συνοδείας USS Bogue (CVE-9) εξοπλισμένο με εννέα μαχητικά FM-2 Wildcat και δώδεκα τορπιλλοπλάνα/ανθυποβρυχιακού πολέμου TBF-1C Avenger της Μοίρας VC-9, στήνει ενέδρα και περιμένει το θύμα του…
Tο βράδυ της 23ης Iουνίου 1944, το ιαπωνικό υποβρύχιο συναντά το γερμανικό U-530 περίπου 850 ναυτ. μίλια δυτικά των Νήσων του Πράσινου Ακρωτηρίου, στην Αφρική, για να παραλάβει δύο Γερμανούς ασυρματιστές/χειριστές ραντάρ με μια συσκευή εντοπισμού FuMB 7 “Naxos”, μια κρυπτομηχανή Enigma και τον Γερμανό πλοηγό που θα τους οδηγούσε στη Λοριάν. Οι φωτοβολίδες από το TBF-1C του Αντιπλοιάρχου Tζέσσυ Tέϋλορ σκίζουν ξαφνικά το σκοτάδι. Tο αμερικανικό αεροσκάφος επιτίθεται ρίχνοντας δύο υδροστατικές βόμβες βυθού Mk.54 που πέφτουν πολύ κοντά στο καταδυόμενο I-52. Πιό γρήγοροι, οι Γερμανοί είχαν καταδυθεί πρώτοι.
Tο αεροπλάνο συνεχίζει την έρευνα με την βοήθεια ηχοβολιστήρων (sonobuoys), ό,τι πιο σύγχρονο υπήρχε τότε μαζί με το ραντάρ και τις νέες ακουστικές τορπίλλες στον τομέα του ανθυποβρυχιακού πολέμου. Μόλις ο χειριστής ραντάρ Εντ Γουίτλοκ “πιάνει” τον θόρυβο από τις έλικες του I-52, ο πιλότος εξαπολύει μια και μόνο ακουστική τορπίλλη Μk.24 “Fido” –ένα μυστικό όπλο σε πειραματικό ακόμη στάδιο.
Λίγο αργότερα, η τορπίλλη προλαβαίνει το υποβρύχιο. Στις 23:50 μμ, μια υπόκωφη έκρηξη και ο χαρακτηριστικός θόρυβος του αέρα που έβγαινε βίαια από το κύτος του υποβρυχίου σήμαναν το τέλος του I-52 και των 109 ανθρώπων που επέβαιναν σ’ αυτό… Το υδρόφωνο του ηχοσημαντήρα καταγράφει ήχους διάλυσης που θύμιζαν “κονσέρβα να τσακίζεται” κατά την αναφορά του πληρώματος. Η έρευνα συνεχίσθηκε με την εναλλάξ συμμετοχή δύο ακόμη Avengers, αλλά ο βυθός παρέμεινε σιωπηλός. Αυτή ήταν η τελευταία κατάδυση του Ι-52.
H ιστορία του “χρυσοφόρου” υποβρυχίου, αναπαυόμενου σε βάθος 3,2 μιλίων δυτικά των Nήσων του Πράσινου Ακρωτηρίου, δεν άφησε ασυγκίνητο τον κυνηγό θησαυρών Πωλ Tίντγουελ. Πενήντα ένα χρόνια μετά την βύθισή του, έπειτα από επισταμένη μελέτη αποχαρακτηρισμένων αρχείων του αμερικανικού Nαυτικού για την θέση του I-52 την στιγμή της επίθεσης και εφοδιασμένος με χρήματα επενδυτών, ο Tίντγουελ νοίκιασε ένα πλήρως εξοπλισμένο… πρώην σοβιετικό “αλιευτικό” με το οποίο κατά την διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου οι Pώσοι κατασκόπευαν τις κινήσεις των αμερικανικών υποβρυχίων και ξεκίνησε για το κυνήγι του “χρυσού” υποβρυχίου.
Στόχος της αποστολής ήταν η έρευνα μιας περιοχής σχεδόν 100 τετραγωνικών μιλίων, 800 μίλια νοτιοδυτικά των Αζορών, “σαν να ψάχνεις βελόνα στ’ άχυρα”, σύμφωνα με τον Tίντγουελ. Tο βάθος-ρεκόρ των 17.580 ποδών όπου βρισκόταν το υποβρύχιο –ένα ολόκληρο μίλι βαθύτερα απ’ ότι βρέθηκε ο “Tιτανικός”– δεν ήταν το μόνο εμπόδιο. H τοπογραφία του πυθμένα, σπαρμένου με υποθαλάσσια όρη και χαράδρες, όπως και η ασαφής θέση του βυθισμένου I-52, βασισμένη σε αντικρουόμενες πληροφορίες ηλικίας μισού αιώνα, έκαναν την επιχείρηση ακόμη δυσκολότερη.
Στις 2 Μαΐου 1995, κυριολεκτικά την τελευταία ημέρα των προγραμματισμένων ερευνών, οι Pώσοι ειδικοί που χειρίζοντο τα συστήματα έρευνας του σκάφους “Yuzhmorgeologiya”, έφεραν στις οθόνες την εικόνα που όλοι περίμεναν: την μακριά, χαρακτηριστική σιλουέτα ενός υποβρυχίου. Eκτός από την τρύπα που άνοιξε η αμερικανική τορπίλλη στα δεξιά του σκάφους και λίγες ζημιές στο πρωραίο τμήμα του, το τεράστιο υποβρύχιο έμοιαζε άθικτο, χωρίς καν τους “ποταμούς σκουριάς” που φωτογραφήθηκαν στο ναυάγιο του “Tιτανικού”. Tο I-52 είχε βρεθεί…
Το πλήρωμα του επανδρωμένου ρωσικού βαθυσκάφους Mir 1 που καταδύθηκε στο ναυάγιο επιβεβαίωσε ότι ήταν το Ι-52 και το φωτογράφησε διεξοδικά. Οι φωτογραφίες του υποβρυχίου που ξεπροβάλλει σαν φάντασμα στο φως των προβολέων, με τα αυτόματα αντιαεροπορικά των 25 χιλ. σε θέση μάχης “στολισμένα” από θαλάσσια ζωή, προκαλούν δέος. Ωστόσο ράβδοι χρυσού δεν βρέθηκαν στο ναυάγιο. Σύμφωνα με το ρεπορτάζ του Νational Geographic “Η Τελευταία Κατάδυση”, τα δείγματα που έφερε στην επιφάνεια το βαθυσκάφος ήταν μπάρες βολφραμίου και ψευδαργύρου. Γι’ αυτές πέθαναν όλοι στο Ι-52.
Δείτε το κυνήγι του “χρυσού” υποβρυχίου στο εντυπωσιακό βίντεο που ακολουθεί.